Nóg meer reacties op dialectwoord: Ouwevandaoge

Yvonne Rijk-Musters schrijft: 'Ja, ouwe van daoge. Wat moet je daar nou van zeggen? Vroeger was het een normaal woord voor bejaarden of ouderen, tegenwoordig ook wel senioren genoemd. Als je 65 plus was ging je in de "ouwe van daoge bond" en als het thuis niet meer ging, ging je naar het "ouwe van daogenuis."

Nu ik er zo over nadenk en zelf deze begenadigde leeftijd heb bereikt vind ik het toch ook niet zo lekker klinken, "ouwe van daoge." Maar ja, "bejaard" vind ik nou ook niet echt een opbeurend woord. We zeggen maar zo: "Je bent zo oud als je jezelf voelt." Zo is dat, Yvonne.

Jan Klaaijsen meldt ons: 'Het nieuwe woord bevat het woordje oud en dagen. Vrij vertaald: dat je oud geworden bent door de dagen die je erop hebt zitten. Nu spreken we van ouderen of bejaarden, bejaard. Ook hier weer oud en het woord jaar. Oud geworden door de jaren. Beide woorden komen nog regelmatig voor. Toon Hermans had het er al in een conference over: Als je morgen niet ouder bent dan vandaag, dan ben je er niet meer. Een dagje ouder worden en bij een verjaardag: je hebt er weer een jaartje bij gekregen. Tegenwoordig spreken we ook bij het ouder worden over vergrijzing en senioren. Klinkt weer heel anders dan oud zijn. Wanneer ben je oud? De duvel is oud. In de bijbel wordt er al van oud gesproken als je 70 bent of als je zeer sterk bent: 80, dan behoor je al tot de goeie. Bij verjaardagen van personen over een maand genomen, daar zijn lijstjes van, zie je dat de meesten toch wel tussen de 80 en 90 jaar zitten; soms wel begin 90. Vroeger werden de mensen niet zo oud.

Als je iemand een tijdje niet gezien hebt wordt er nog wel eens gezegd : Die is oud geworden. Vroeger was je al oud als je 60 jaar was en bij 65 ging je met pensioen. Veel mensen gingen dan naar het bejaardenhuis, ook al mankeerde je niks. Die tijd is voorbij. Er zijn tegenwoordig verzorgingstehuizen, maar dan moet je echt wel wat mankeren.

Er zijn veel gezegden die met het ouder worden te maken hebben. Oud worden is niks, maar oud zijn. De ouderdom komt met gebreken. Ben je daar nou zo oud voor geworden? Je bent oud en wijs genoeg om...

Er zijn ook liedjes over gemaakt. Van Gert en Hermien: zilver draden tussen het goud, ja mijn schat wij worden oud. En van Willeke Alberti: Spiegelbeeld vertel eens even, ben ik heus zo oud als jij, is het waar ben ik al 60, is mijn leven nu voorbij etc. Wim Sonneveld: Zij kon het lonken niet laten, dat deed ze nog toen ze in het bejaardenhuis zat.' Jan weet ons nog veel meer te vertellen, maar daar hebben we helaas geen ruimte voor.

Peter Borremans draagt ook weer een grote steen bij. Wij pikken zoals gewoonlijk de krenten eruit: 'Ouwevandaoge betekent letterlijk: ouden van dagen. Tegenwoordig zijn er allerlei andere namen: bejaarden en hoogbejaarden; iemand van 65 jaar en ouder is 65-plusser; oud iemand; iemand op leeftijd; tamelijk oud; vrij oud; niet jong meer; senioren; veteranen; wel of geen lid van de KBO; 70+, 80+, 90+, 100+; stokoud; in de vut of met pensioen; besjes of beesjes; mensen met interessante verhalen; zijn hulpbehoevend; zijn nog bij de tijd; het van vroeger is niet meer; de ouwe dag; ze blijven actief; hangouderen; de tweede jeugd; de grijze golf; ouwe doos; ouwe zeur; ouwe sok; suikeroom of suikertante.

Ad Borremans heeft uiteraard ook weer een mooi verhaal:

Grijze golluf

Jao oe kunde de ouwevandaoge ammaol noeme, ge wôôrd ok wel ies dasse ze daor teege zegge ; pensjoownadas of ouwe velle. Da klienkt dan nie zoow schwoon vien iek zelluf. Mar da’s ok zoow meej sommugte kluupkes, van ouwere méése daor zegge ze dan teege, daor komt de ouwe lullebriegade aon. Neeje dan vien iek ’t beeter dasse spreeke van de grijze golluf, da klienkt toch ’n stuuk vriendelukker of nie dan. Bij sommugte kluupkes emme teegeswoorug ok ’n aontal ouwere méése die dan saome de oowpabriegaade genoemd worre en da zen dan de méése die vuur de kluup vuul waarek opknappe aaechter de schaareme, want die emme toch tijd zat, zegge ze dan. Da de ouwevandaoge altij tijd zat emme da val wel meej, want ze emme ’t arstikke druuk meej van alles, van zurrege vur de kleinkienders tot aon ’t vrijwiellegurswaarek wa ze doen. Iek wor daor zelluf ok bij en dur zen daoge bij da’k uure te kört kom en da’s bij de mjeeste zoow agge da wôôrt. De ouwevandaoge da zijn de jonge van giestere en die emme d’r streepe wel verdiend vroeger ien d’r waarek, volgus mijn. De mjeeste emme jaore d’r best gedaon om nouw te kunne geniete van d’r pesjoentje en te doen, wa ze géére doen. Mar ak nouw kijk nor de jonge van vandaog, wa die ammel uitaole en doen, temieste ’n gedjeelte durvan, dan denk iek wel ies waor mot da nortoow meej ooze wééreld. Attie strak ok ies ouwevandaoge zen, zal ’t wel aonders zijn en dan zen iek blij, da’k da nie meej oef te maoke. Naaje, dan zen ik liever bij de grijze golluf van nouw, waor vuul méése iets vur mekaore ooveremme en mekaore ellepe waor da ze kunne.'