Volluk ... De deurbel

HALSTEREN/LEPELSTRAAT - Aan de reacties van mensen, merk ik op dat de verhaaltjes gelezen worden. Een vorige aflevering ging over 'de achterdeur' van de huizen in het buitengebied. 

De mensen die mij aanspraken, ze woonden veelal op de Halsterseweg en de Dorpsstraat, vertelden me: 'Wij hadden vroeger wél een voordeur die gewoon openging en waar mensen door naar binnen konden.'

Ze woonden dan een beetje op stand, met veelal grotere losstaande huizen aaneengesloten in een rij, al was er ook een stel kleinere huisjes tussen te vinden. En ja, ook de Leeuwstraat, Korte Leeuwstraat en de Fabrieksstraat kenden vroeger rijtjeshuizen, maar daarover een andere keer

Op het dorp had je veelal voordeuren met zo'n raampje erin, met daarvoor meestal een gietijzeren hekwerkje. Dat raampje kon dan veilig open, als er iemand aan de deur stond. Ook hadden ze al een bel, zo vanaf de jaren vijftig.

Heel voornaam was vroeger een smeedijzeren of koperen trekbel, zo een die via een stangetje het belletje deed rinkelen (foto). Daarna was de drukbel in opkomst, ook bij alle huizen van de woningstichting, zo na de oorlog, werd deze gebruikt. Aan de buitenkant zat een drukker, die het mechanisme aan de binnenzijde bediende. Type oude fietsbel, met een bolle plaatstalen klankkast. Tot de jaren zeventig was dit gemeengoed, daarna kwam de elektrische bel in allerlei varianten. Met een ratelgeluid, een ding dong of zelfs een imitatie van de Big Ben kwam je tegen.

Winkels, en die hadden we er vroeger nogal wat in het dorp al waren de meeste niet groter dan zo'n dertig vierkante meter vloeroppervlakte, hadden vaak een ijzeren pen of krulveer aan de deur gemaakt. Die stootte bij het opengaan tegen een belletje aan zodat de eigenaar wist 'er is volk in de winkel'. Nu is dit best wel eigenaardig, het was een belletje in de vorm van een klokje. Ook in de kerktoren hangen klokken, maar het angelus klokje in de kerk is niet groter dan dat van een schip, maar dan spreken we weer wel van een scheepsbel. Ook in Engeland hebben ze het over 'the bells of the Cathedral'. En een carillon heet ook wel klokkenspel, al hoor je ook 'de Peperbus heeft bellen in zijn kop'.

Ik wist het ook niet meer en heb het klokkenmuseum in Asten geraadpleegd. Daar hebben ze hele deskundige uitleg gegeven. Maar het zit hem toch in de taal die we spreken en dat moet je geografisch zien. Dus Scandinavië, Germaans, Zuid-Europees. Ook is er door zeevarenden het een en ander door elkaar gegooid.

Wij houden het maar op de deurbel en de klok hangt aan de muur. Mijn auto heeft het klokje rond gereden, en de wasmachineklok is een dure reparatie. Weten jullie het nog?

Tot de volgende Volluk.

(door Toine Simons)