Weet u dialectwoorden eindigend op -ie?

Flokke (2)

,,Ee, kulleke, duimde gij nog of gebruìkte wad anders om te flokke?” Dà wier wel ‘r ’s gezeed tege mijn, toen ‘k nog mar ’n prulleke waar. Wat ‘r bedoeld wier snapte ik toen glad nie. Mar op dieje leefted gebeur dà wel mee meer dienge. Zo zee ’n volwasse buurjonge ok altij dà’k ,,nen kienen aop” waar. Pas veul laoter had ‘k ‘m deur. En dà gol vor dà duimen en flokken ok! ‘k Waar d’n leste van de tien en in m’n beginjaore waar ons moeder veul keres ziek. ‘k Wier meer verzörgd deur ’n ouwere zus van mijn. Mar dà’s toch wad anders dan ’n moeder, zou ’t nie? ‘k Denk dà’k duìrm m’n troost ieverans gieng zoeke. Nou mo’k ‘r wel bij zegge dà’k deur laotere studie te wete zijn gekomme dà ’n feut al gao zuige op één of meer viengers. Dà’k dà as nuchter jong en koter ok dee, is dan messchient toch nie zo bezonders. ‘k Em dan ok nie ’t gevoel ’n traumaotisch leve t’emme g’had. Die zus van mijn docht trouwes wà gevonne t’emme om mijn ,,’n plezier” te doen. Z’aar wad in mekaor gefrutseld mee ’n lapke stof en wà rezijne en daor kon’k dan op zuige. En dà von’k ’n goej idee, zee ze laoter, want ik gieng d’r grèèt op zuige. Dà flokke, hoe dan ok, è nie zo lank geduurd. Ik kreeg wà ze noeme jeugdbronchitis*. En dà gieng gepaord mee benoudheje en dus waar dà zuigen op viengers of zo’n lapke mee rezijne gauw afgeleerd.

* Is emaol vergruuid! Mar Dr. Van Geer zee wel dà’k noot nie moes gaon roke. Die dokter waar z’n tijd ver voruit.’

Hartelijk dank, Henk van Aert

Ook Peter Borremans heeft afgelopen maandag weer keurig zijn envelop met studiemateriaal in mijn brievenbus gestopt. Zoals gewoonlijk halen we hieruit de ‘lekkerste’ gedeelten.

‘Flokke betekent duimzuigen, zuigen op “d’n flok’. Iemand flokke is iemand kussen. Een flok is een samengevouwen lapje met zoete stof erin. Een baby kreeg dit om erop te zuigen opdat het zo rustiger werd.

Het Bergs woordenboek vermeldt, dat het woord flok afkomstig is van het Picardische woord flac, dat slap, flodderig betekent en eigenlijk een klanknabootsing is. In Berrege heeft het drie betekenissen: een soort speen (een dun lapje katoen, samengebonden met een zoet mengseltje erin, bijvoorbeeld beschuit en suiker); een kind dat veel flokt; een nat eind van een sigaret of sigaar (dat ook flokènd wordt genoemd).

Datzelfde woordenboek zegt dat flokke betekent: duimzuigen.

Het Halsters woordenboek vermeldt slechts twee betekenissen van flok, namelijk een dichtgebonden lapje met daarin een zoete stof, waarop een baby kan zuigen en een kind dat veel flokt.

Flokke, flokte, geflokt betekent: zuigen op een flok. Dit wordt ook gezegd als een baby op de duim of vingers zuigt.

Wim Daniels zegt in Brabants mooiste woord weer iets anders, namelijk dat flokken (op je duim of een andere vinger zuigen) waarschijnlijk gaat om een afleiding van ‘vlok’ in de betekenis ‘papperig’.

En dan is er ook nog het boek Brabantse spot- en scheldnamen, waarin een flokker iemand is die altijd met zijn duim in zijn mond zit. Peter eindigt met een persoonlijke noot: ‘Misschien had ik als baby vroeger een speen in mijn mond.’

 Giel Cleiren

Het woord flokken doet mij persoonlijk altijd weer terugdenken aan de onvergetelijke tonpraoter Giel Cleiren, wiens meest geslaagde praotje ongetwijfeld ‘de wielrenner’ is geweest. Hij vertelt daarin dat hij als koereur ooit een keer heeft gewonnen en dat hij toen uiteraard werd gekust door de Miss Kiss. Daarover zegt hij, zichtbaar nagenietend: ‘Die kon flokke, jong!’

Helaas is deze veelzijdige artiest al vele jaren niet meer onder ons.

Verzoek

Wie zich eenmaal wat is gaan verdiepen in dialect, heeft aan dit onderwerp voortaan voor altijd zijn hart verpand. Mij is dat in elk geval overkomen. Hoe meer ik me bezighoudt met dialecten, hoe interessanter ik het ga vinden. En dat levert natuurlijk regelmatig nieuwe onderwerpen en thema’s op die nader dienen te worden onderzocht.

U bent ook geïnteresseerd in dialect, want anders zou u dit niet lezen. Daarom heb ik aan u het volgende verzoek.

Er zijn in ons dialect veel woorden die eindigen op -ie, terwijl ze dat in het Standaardnederlands niet doen. Denk bijvoorbeeld eens aan assie voor as, spazzie voor asperge, lo(o)zzie voor horloge, geraozie voor garage. Ik bedoel dus niet woorden als pliesie voor politie en vekaansie voor vakantie, want die woorden eindigen in het Nederlands ook op -ie.

Daar zou ik graag het fijne van weten. Ik vraag u daarom vriendelijk om met mij te zoeken naar nog meer dergelijke woorden en die dan aan mij door te geven.

Natuurlijk beloof ik u om hier over enige tijd bij u op terug te komen en u te vertellen welke woorden met deze eigenschap er zoal zijn binnengekomen.

Of ik u ook een verklaring kan geven voor dit eigenaardige verschijnsel, kan ik u nog niet garanderen. Ik ga in elk geval mijn best doen om dit geheim te achterhalen.