‘De vrijheid zal overwinnen’

BERGEN OP ZOOM - Toespraak van burgemeester Frank Petter bij de Dodenherdenking op het Thaliaplein woensdagavond nadat hij was ingegaan op ingrijpende gebeurtenissen rond de bevrijding van Bergen op Zoom in oktober 1945. 

“Op 5 mei vieren we onze bevrijding, maar op 4 mei moeten we de vraag stellen: zijn wij echt bevrijd? Hebben wij sinds 1945 tussen haakjes geleefd en worden de haakjes nu weer gesloten? We waren bevrijd, maar hoe vrij is Europa? Dagelijks horen we de verhalen en zien de beelden uit het hart van Europa dat bloedt. En ook in Oekraïne horen we de weeklachten van de moeders over hun kinderen. Morgen vieren we onze bevrijding, maar ook in Nederland moeten we de vraag stellen: hoe vrij zijn wij werkelijk? De voortgaande individualisering na de tweede wereldoorlog leek de deur naar vrijheid open te zetten. Op zich was dat waardevol. Je bepaalt zelf wat je denkt en wat je zegt. 

Maar we kunnen niet langer zeggen -in ieder geval niet alleen maar zeggen- dat we zelf wel bepalen wat belangrijk voor ons is. Onze keuze, onze individuele vrijheid kent een grens en dat is de vrijheid van de ander. Dat is ook duidelijk geworden rond alle kwesties die nu spelen rondom The Voice, maar ook naar aanleiding van het totaal vastgelopen gesprek over gedrag en moraal. Via social media worden mensen veroordeeld en met de dood bedreigd. Is dat de vrijheid waar soldaten en verzetsstrijders voor gestorven zijn? Hebben wij sinds 1945 tussen haakjes geleefd en gaat het geweld, de vrijheidsbeperking en het eigen rechter spelen gewoon door? In Oekraïne, in Nederland?”

Fundament

“Belangijker dan ooit is in deze tijd de democratische rechtsorde. Dan gaat het niet om dikke boeken vol saaie regels, maar om de afspraken die wij met elkaar maken en die het fundament vormen van onze samenleving. De internationale democratische rechtsorde die bepaalt dat je niet zomaar met je smerige voeten het land van een ander mag binnen marcheren en verkrachtend en moordend je machtspositie kunt vergroten. De nationale democratische rechtsorde die zorgt dat recht gedaan wordt en niemand zonder eerlijk proces veroordeelt. Overal wordt die orde op het spel gezet omdat we ons niet realiseren dat vrijheid kwetsbaar en niet vanzelfsprekend is. Wetten zijn irritante regeltjes geworden en een willekeurige anonieme mening via Twitter lijkt even zwaar te wegen als een goed gewogen oordeel van een rechter. Daarom moeten wij iedere dag opnieuw vechten voor onze vrijheid. In het klein en in het groot. We moeten opnieuw oog krijgen voor de randvoorwaarden van de democratische rechtsorde zoals vertrouwen, respect voor het anders zijn van de ander, sociale verbondenheid en solidariteit. 

Tussen de herinnering aan onze bevrijding en de hoop op een toekomst van vrede en veiligheid staan wij vandaag met elkaar, met de gezinnen uit Oekraïne. Laten we elkaar in de ogen zien en vastberaden zijn. We geven het niet op. Wij blijven strijden voor de vrede, voor vrijheid. Natuurlijk worden we vaak teleurgesteld, hebben we nogal eens het gevoel dat het zo weinig zin heeft. Maar vandaag spreken we met elkaar uit dat we meer in de vrijheid geloven dan in de teleurstelling. Meer in de vrede dan in het zinloze geweld en onverschilligheid. De gesneuvelden van toen zijn niet voor niets gestorven. Het regent granaten. Toen in Bergen op Zoom en nu in Marioepol. Maar de vrijheid breekt ruim baan en zal overwinnen.”

Burgemeester Frank Petter.