Ambivalent met protestbaard

HOOGERHEIDE – De hele Zuidwesthoek kent Jan van Elzakker als een goede verteller, met een grote voorliefde voor historie. 

Niet alleen beleeft hij nu – in de coronacrisis – de historie van de toekomst, hij is ook één van die ouderen met een dementerende echtgenote in een verpleeghuis, die geen bezoek mag ontvangen. Het maakt zijn humeur “ambivalent”, en daarmee drukt hij zich netjes uit.

“Weet je wat ik denk?”, vraagt Jan van Elzakker (78) zich hardop af, “ik denk: ach Rutte, rot toch op met je economie. Hoe kun je het daarover hebben terwijl mijn vrouw moet vrezen voor haar leven?” Daarmee maakt Van Elzakker een keihard verwijt aan het adres van premier Rutte, maar de situatie waarin hij zich bevindt is dan ook keihard. Hij is 55 jaar getrouwd met Nelly, maar de twee kennen elkaar al sinds hun kleutertijd. Nelly is dementerend, en woont sinds een half jaar in Residentie Moermont in Bergen op Zoom. Door de coronamaatregelen mag ze daar voor onbepaalde tijd geen bezoek ontvangen, ook niet van Jan. “Op 16 maart, om 16.50 uur heb ik haar geknuffeld en hebben we afscheid genomen. ’s Avonds hoorde ik dat het kabinet besloot om verpleeghuizen gesloten te houden. Dat doet pijn. Want hoewel ik vind dat tanteLouise het heel goed doet, heeft juist iemand die dementerend is behoefte aan nabijheid, aan knuffelen, aan samen een appeltje schillen en samen in de zon zitten. Dat kan nu allemaal niet. Ik word erg goed op de hoogte gehouden over haar situatie maar hopelijk duurt de 'lockdown' niet te lang. Ik hoop maar dat het virus haar met rust laat…”

Parallellen

Om zijn zinnen te verzetten leest Van Elzakker de laatste weken ontzettend veel. Dat wil zeggen: nog meer dan anders. In “De Pest” van Albert Camus ziet hij “prachtige parallellen” met de huidige coronacrisis. “Net als wij nu vecht men in dat boek tegen een onzichtbare vijand. Het doet me denken aan wat onze regio doormaakte vlak na de bevrijding, toen er dagelijks V1’s en V2’s overvlogen, op weg naar Antwerpen. Je wist nooit wanneer zo’n ding hier zou neerkomen, maar je wist wel dat het kon gebeuren.”
Van Elzakker houdt van non-fictie, liefst met een historische achtergrond. Als oud-leerkracht en schrijver herkent hij dat de coronacrisis een bijzondere tijd is, waarover later boeken geschreven zullen worden, en waarover kinderen op scholen les krijgen. “Zelf heb ik dertig jaar voor de klas gestaan”, zegt hij, “als ik kijk naar wat er tijdens de coronacrisis in het onderwijs gebeurt kan ik alleen maar zeggen dat ik heel veel respect heb voor leerkrachten, leerlingen en ouders. Voor hen allemaal is het nu behoorlijk moeilijk, en ik vrees dat de zwakkere leerlingen het slachtoffer worden van de schoolsluiting. Hoe je dat oplost weet ik ook niet, maar ik hoop dat er grote maatregelen worden genomen. Rek het schooljaar desnoods maar op tot Kerstmis.”

Initiatieven

Ook in de maatschappij hoopt Van Elzakker op grote maatregelen: “Deze crisis kunnen we alleen samen dragen, dus ik hoop dat onze samenleving nu verandert in een echte samen-leving. Aan het neo-liberalistische grijp-graai-geldgebeuren dat nu regeert hebben we niks. En gelukkig zie je nu al overal mooie initiatieven ontstaan waarin mensen elkaar helpen. Ik hoop dat dit zich doorzet en dat de wereld zich de-globaliseert. We zijn de waarde van het lokale een beetje uit het oog verloren en dat is eeuwig zonde. Als dat verandert heeft deze crisis toch nog een gouden randje.”

Protest

Ondertussen blijft Jan van Elzakker veel lezen, en wil hij binnenkort – met schrijfmakker Louis Minnebach – starten met een boek over “onze jongens” in Indië. “Kort voor de crisis kocht ik in Antwerpen een Atlas van Tropisch Nederland uit 1938. Daar heb ik ook veel plezier van, ik zit er uren in te staren. En verder bridge ik graag. Jammer genoeg mag dat niet meer in het echt, maar de competitie tegen mezelf op de iPad is ook erg spannend.” Ondertussen groeit de baard van Jan van Elzakker gestaag, richting het einde van de coronacrisis. “Die baard is een protest”, zegt hij, “Nelly heeft een enorme hekel aan een baard. Dus zodra ik haar weer mag knuffelen scheer ik ‘m meteen af. Daar kijk ik enorm naar uit.”