Afbeelding

Dialect: reacties op blommekes; nieuw woord: Aande

Algemeen

Blommekes (het woord van de vorige keer)

Yvonne Rijk begint als volgt:

“Blommekes” misschien ben ik abuis, maar volgens mij is dat geen dialectwoord uit de Zuidwesthoek.

Als iemand tegen mij zegt “blommekes” dan denk ik meteen: “die komt uit Berrege” (Baarege). Maar natuurlijk weet ik wel wat je met “blommekes” bedoelt.

“Wij aoie ok altij veul bloemekes ien den ‘of staon. Ient miede nun stjeenpad. On werskaante nun drwoogdraod en achter dieje drwoogdraod jeel veul bloemekes. Ut mjeeste dollia’s. Ien alle kleure. Van die grwoote bosse. Atter bloeme aon hienge wier der altij un touwke roond gedaon aanders viele de bloeme oep de grond.”

We hadden ook “boeretuile en nie te vergeete paosbloeme en tuulpe. Die bloeiden ient veurjaor.”

“Stienkerkes aoie we nok. Die stienge tuusse de bwoone. Der wier gezeed dat da ut ongedierte weg ieuw.”

Aan de kant stonden nog een paar “kruinaogelbwoome. Nen blaauwe en nun wiete.” En helemaal vooraan nog “zjenoffeltjes, da waore mar kleine bloemekes, mar wel mwooi.”

“Ien de baomes kwame dur vaneiges bloemekes baaj. “ Als ik me goed herinner waren dat sneeuwklokjes. “Oos moeder zeej altij dat da kwaoie bloeme waore. Agge die zoogt, gieng ut slecht weer woore.”

“Piesbloeme kwaame n’ok zoonder dagge ze gezaoid oi. Asse zo pluizig wiere vonnik ze het mwooist. Die pluiskes konde zo lekker wegblaoze.

Oep den bljeek stieng ok klaover en van die wielde viooltjes.” Bloemen genoeg dus.

We gingen als kind dikwijls naar het bos van de waterleiding. “Daor stienge jeel veul fieperkes. Die naome we mej naor uis en die rooke toch lekker.” We zetten ze thuis in een vaas en dan rook heel de kamer “naor die fieperkes.”

Bloemekes

Ook Monda van Diesen-Melsen wijst erop, dat men in Ostrecht niet spreekt van blommekes maar van bloemekes. Ja, dames, ik geloof jullie zonder meer. Maar ik kom van d’n Ouwe Tol en die ligt vlakbij Baarege.

Beste Jan,  

Het nieuwe onderwerp: blommekes. Nou wil ik niet moeilijk doen hoor, maar wij hier in Ossendrecht zeggen:  bloemekes. Blommekes is Bergs dialect en dat weet ik heel goed ,want ik was met een (krab) Bergenaar getrouwd. Dus ik schrijf over de bloemekes!

De liefde vur de bloemekes zoot er bij mijn al jeel vroeg ien. As iek mun w’ooge diecht doen, zien iek nog de nette gerijfde tuinpaoje (het waark van oos pa) en de rije mej tuiltjes (anjers) langs ut pad En die roke zoo lekker!
En dan oide nog kruinaogel (seringen), pioenrwoze, goudsbloeme etc.
Maar oos pa hoi ok een groentetuin. As kleine deumes van un jaor of twej driej zoog iek daor zo’n lieve wiette bloemekes staon en gieng die afplukke! De buurvrouw zoog me bezig en zee: “Da meugde gij nie doen wur.” Waorop iek geantwoord moet emme (ut ies me diekwels verteld dur oos pa en ma): “Nou, die zen toch zeker van oos!” Het waore de bloemekes van de artjes( erwtjes).
Bij dezelfde buurvrouw, die mij betrapte bij het plukken, mocht ik altijd de bloemekes waoeter geve, iek oi daor m’n eige gieterke vur. Zodus de liefde vur de bloemekes ies me mej de paplepel iengegeve!  

Jeel wa jaoere laoter, laank en breed getrouwd, hielp mijn man me om de tuin schwoon te houwe. Hij dee da jeel netjes, da moet iek zegge. Gras maaien, kaanten kniepe, wieje en oeprijve.
Iek gieng dan wel eens kijke wat’ie allemaol gedaon hoi en vroeg um: “Waor ies da mwooi plaantje da’k van de buurman gekrege em!” Ooh kulleke, zeettie ,da d’em ik utgewied, ik dacht da d’ut onkruid was! Mar jonge toch, zee iek, ik em zoveul moeite gedaon om ut oep te  kweke en ut gieng zoo goed. Hij kon dur ok nieks aon doen: un stadsmees mej un klein achterplaotske bij zullie thuis!  

En nog steeds hou iek jeel veul van bloemekes. Ien mun tuintje waarke ies mun lust en mun leve! Iek probeer ok altai de kleure te combinere: rose en blaauw bevurbeeld.
Ge ziet elke kjeer wer wa d’aanders en dan denk iek : ut kommend jaor gaon iek dees of da us ergens aanders zette, en zo blefde altai bezig oeuw tuintje te verbetere. Mej ne tuin mej bloemekes komde nwoot uitgewaarkt. Mar da’s gen straf vur mijn.

Het nieuwe woord

D’r zèèn wèèneg lichaomsdjeele zoow belangrèèk as oew aande. Vertel ‘s: wa d’edde allemaol gedaon meej oew aande, wa d’edde d’r allemaol meej meejgemokt? Gebrökte vroeger oew aande mjeer as teegeworreg? Edde ze wel ‘s nie kunne gebruike en oew aareg was da? Oew kwaam da trouwes?

Uw ongetwijfeld weer erg interessante verhalen zijn van harte welkom op het bekende adres luysterburg01@ziggo.nl tot en met dinsdag 6 september 2022.

U weet het: ik lees uw reacties het liefst in uw dialect, maar als dat niet lukt of u durft dat niet aan, dan mag het ook in het Standaardnederlands. Oudoe!