Afbeelding

Dialect-column: Meulenèèr

Algemeen

Het woord van de vorige keer: Attak

Gelukkig, hij is er weer. Henk van Aert uit Halsteren met zijn amusante, maar ook altijd weer zeer deskundige reacties op deze dialectrubriek. Hij laat ons weten, dat hij zich weer goed genoeg voelt om gezellig mee te doen. En zijn verhaal is zeker de moeite waard. Leest u maar! ''t Is dees keer wir 'n woord wad uit d'n Fransen Hoek komt, denk. Alhoewel ... in 't Engels ed ok 'n woord dat 'r op lèkt, nl. attack. Waorom d'Amerikaone dà dan wir ,stroke' motte noeme, ontgaot mijn dan wir. Dokters die de kost verdiene deurdà ze veul van ons zenuwstelsel wete, emme d'r ok wir wad anders vor om 'tzelfde te bedoele: cva (cerebrovasculair accident of apoplexie). Nou edde ze wel in soorte. En dan komt 'r wir 'n uitdrukkieng bij, nl. TIA (Transient Ischemic Attack). Dà's dan wel minder gevaorlijk dan een attak. Mar 't is wel 'n waorschouwieng, want à ge d'r gin rekenieng mee houwt, kunde wel zwaordere attaks krijge. En dan geraokte in TROEBELE (in BEROERING) . En dan zijn me g'lijk bij 't woord wà bij attak hoort, nl. BEROERTE. Dà woord komd ok voor in onze geschiedenisboeke: Raad van Beroerten. Witte nog uit de geschiedenisles? mee Alva aon 't hoofd? Van 1567-1576 zijn d'r meer dan duuzed mense veroordeeld deur diejen Raad. En waorom? Z'are vor TROEBELE gezörgd, nl. de BEELDENSTORM van 1566/67.' Kijk, dat is nog eens een mooie les taalkunde en geschiedenis tegelijk. Hartelijk dank weer, Henk.

Orkest

Peter Borremans is het inderdaad ook opgevallen, dat het woord zowel uit het Engels als uit het Frans kan zijn overgenomen. Hij haalt er zelfs ook nog het Duits bij. Maar hij begint uiteraard met het Woensdrechts. 'Attak: beroerte, hersenbloeding. Gelukkig heb ik nog nooit een beroerte of een hersenbloeding gehad, maar de moeder van mijn neef wel. Uit een Nederlands woordenboek: Attaque: beroerte, hersenbloeding. Het kan echter ook iets heel anders betekenen, namelijk: het inzetten van een orkest of koor. Uit een Frans woordenboek: 1) aanval. 2) (medisch) beroerte. 3) (muziek) inzet. Uit een Engels woordenboek: Attack: aanval, wijze van aanpak; (muziek) aanslag. Uit een Duits woordenboek: Attacke: aanval (ook figuurlijk); medisch: Attaque; een aanslag op onze gezondheid; een felle aanval doen op; uithalen naar iemand of iets.' We leren elke keer weer bij.

Ondesport

Ook Ad Borremans uit Hoogerheide heeft weer een prachtig en humoristisch verhaal: 'As iek aon da woord van deeze week attak denk, dan moet iek trug gaon nor zo'n fjêêrtig geleeje. Toen zôôt iek meej munne n'ond op de ondesport in Puut baaj de Dutse erders kluup, iek oj toen ok 'n Dutse n'erder, ôôze Samba. Da was 'n jêêl lief bjêêst tuis mar assie op de kluup was in Puut dan was da 'n jêêle aandere n'ond. Da konde dan aon alles maareke, da begon tuis al ad iek de spulle pakte diej we daor nwôôdig ojje, zo as de speurlijn, apporteerblok en zunne drienkesbak. Dan was ie blij dat ut wjeer zaoterdag was. Mar 't felste wier ie toch wel attie zôôg dat de pakwaareker nor buite kwam. Mar ij moes ok op z'n burt wachte vur dattie d'r ien kon vliege. Agggut dan zoow wijt was dattie aon moes valle, dan moeste 't kommando Attak gêêve en da wôôrde ij gèère. As pakwaareker moeste dan ok wel stevig ien oew schoene staon, want die onde komme dan meej gaank op oew af gestörmd. Iek weet nog datter op 'n zaoterdag de pakwaareker ziek was en ze vrôôge aon mijn of iek da wouw doen. Ieke da pak aongetrokke en zoow 't veld ien gegaon. Mar toen 't kommando Attak klonk wier iek toch wel bang, want die onde komme d'r meej gaank aon störme, iek kreeg toen zelluf ok bekâânt 'n Attak, mar dan van de schriek.'

Het nieuwe woord

't Gao schèènt nie zoow goed mitte netuur de leste tèèd. Ge woor van alle kaante veraole oover raampzaolege zaoke. 't Leeve in de oosejaone gao kepot dur de plastieksoep. De wulde zwèène lwoope mitte pest in d'r lèèf. De tèègers, de ooliefaante en veul aandere wulde bjeeste neeme n'af in aontal. Dur de opwaaremieng van de aorde komme d'r allerlaaj bjeesjes en plaantjes naor oos, die èègelek ier jeelemaol nie tuiswoore. Wa d'ier wèl tuiswoort da wor verdronge. De musse meuge nie mit bruuje onder oos dakpanne. De boere gebruike te veul kuunsmies en spuitrommel. Ge zie bekaant gin mèèrels mir. En oe laank is 't geleeje, da ge nog da d'aander bjeesje gezien ed, de meulenèèr?

Weet u wat dit woord betekent? Stuurt u uw antwoord dan uiterlijk 12 februari 2019 naar luysterburg01@ziggo.nl. Heeft u zelf ook interessante zaken te vertellen over het woord meulenèèr, dan zijn die uiteraard van harte welkom. U kunt ze schrijven in het Standaardnederlands, maar het mag ook in uw eigen dialect. Graag zelfs!