Dialect-column: Mellekert

Deze week gaat Jan in zijn Dialect-column op zoek naar het woord 'mellekert'.

Zaandpadjes (het woord van de vorige keer)
Henk van Aert geeft ons een rondleiding langs de zandpaden van Halsteren: 'À ge over zandpadjes zaantpaotjes begint, dan raokte bij mijn 'n gevoelige snaor. M'n thuis stong aon zo'n padje en daor zijn'k ok gebore. Mar inderdaod, veul zandpadjes zijn d'r ok op ons dörp stukske bij bietje geruimd. En inderdaod, sommigte zandpadjes of stukskes daorvan emme me nog. En nog 's inderdaod, gemeentebesture ruime die zandpadjes of –stukskes ok nog heul gaeren op. D'adresserieng van bij ons waar ,Konijnenberg', mar de buirgers van Altere zeeje destijds altij dà me in 't Binnepadje woonde. En nou 'n andere straat de naom ,Konijnenberg' è gekrege, is ons padje verbreed en vorzien van klienkers. En raojd 's hoe 't nou heet …, sjuust ,Binnenpad'. Over logikao gesproke. 'n Klein stukske van 't zandpadje emme ze laote ligge. Ge kun venaf 't Mastboomplein dus nog altij binnedeur naor de Thoolseweg. En à ge dan die weg overstikt kunde lengst 'n zandpadje (zonder naom), de Zweedse straot (mee klienkers) en op 't end rechsaf lengst de Klaoverblokke naor buurtschap de Vetterik. Dan komde op de Kannewielseweg mee asfalt. Gaode dan 'n stukske naor 't ooste dan kunde in 'n flauwe bocht wir naor rechs 'n zandpadjen op. Over de Vetterik gaode dan naor wir 'n straot mee asfalt: Staopelakker. Stikte die weg over, dan lopte wir over zand en via De Koepel komde dan uitendelijk bij 't Groenewoud (waor overiges amper bome te vinne zijn). Nou è'k in ne notedop eigetlijk verteld wad ons voorgeslacht mee 'n meraokels schoon zandpad è gedaon. Dà zandpad waart 'r in oorsprong venaf 't Groenewoud tot aon de Sint Martinuskerk, en de Nuuwstraot. Kromstraot en 't Maaipad slote daor op aon. Dà Maaipad is van origien Madepad, en 'n made is 'n weiland/hooiland. Op de rand van de Brabantse Wal groeide in't verleje blijkbaor gras. En dà wier ve tijd tot tijd gemaaid … en om d'r te komme waar 'n padje nodig.

't Zou toch schoon weze dà de zandpadjes, die d'r nog zijn, as ERFGOED bewaord gaon blijve.'

Bontjes
Ad Borremans maakt een wandeling door Hoogerheide en Ossendrecht: 'Zaandpadjes da zen padjes die eigeluk bij oos mjeer bekend zen onder de naom bontje of ok wel ies as karspoor. Ier ien de burt zen der nog wel 'n aontal te vienne. Agge zoo ies gaot kuiere net zoow as iek da gedaon eb afgelwoope zondag kunde oover vuul bontjes lwoope, iek zen tuis vertrokke en dan via 't Koepeltje en Jannekespadje (da zen al twij zandpadjes) nor de Ostrechtseweg en dan oover 't karspoor van de Schaopedreef 't bos ien, daor lwoopte aljeen mar over zaandpadjes tot aon de Pottebaarege en da ies dan wir mjeer een karspoor tot ien Ostrecht. Toen iek daor oover liep moes iek denke aon 't bontje waor da wij vroeger wôônde. Da was ok zoow mar 'n karspoor tuusse de Verlengde Duinstraot en de Priens Hendriekstraot, wij noemde da bij oos ient bontje mar 't witte eigeluk de Javastraot. Daor stinge ok mar 'n paor uize ien toen wij daor kwamme wôône, vijf om precies te zijn en amaol on de zelfde kaant van 't bontje, on de n'overkaant waore da dan amaol waaikes van tefrente eigenaore. 't Bontje zelf was goed om dur te rije met de fiets of soms ok meej d'n auto van de groenteboer of de viesboer. En 't was ok makkeluk vur oos, want ge kon t'r ok de mosselschellepe en oew koolassie inkiepe ien de grwootste gaote en zoow bleef oos bontje altij goed om dur te rije. Tis zonde da die soort padjes weg zen. Mar ier ien de buurt motte de zaandpadjes die ter nouw nog zen gwoon blijve zoow as ze nouw zen, dan kan iek daor nog diekels oover gaon kuiere.'

Klinkers
J.W.Bastiaanse stuurt me een paar leuke woordspelingen: 'Een woord van 11 letters zonder klinkers (zaandpadjes). Als er in een zaandpadje klinkers zitten is het een verharde weg.'

Peter Borremans tenslotte zegt zakelijk: 'Zaandpadjes of zaandpaojers zijn zandpaadjes. Een zandpad is een smalle, mulle weg of een niet verharde voetweg.' Tevens noemt hij wat zegswijzen, o.a. De pad nie kenne (De weg niet weten); Van 't padje af zijn (De kluts kwijt zijn).

Wat wel opvalt, is dat zaand (met twee a's) in het Standaardnederlands zand is, terwijl padje (met één a) nou juist in het Nederlands paadje is.

Het nieuwe woord
Ik zèèn jeel m'n leeve al 'n grwoote liefebber van vis en dan veral van panèèrieng. Oos moeder kon die zoow lekker bakke. Ik zouw 'r m'n viengers bij opeete. En a'k veul geluk ad, dan zaat 'r iets bij wa d'ik ontiegelek lekker von, naomelijk 'n ... mellekert. Weet u wat dit woord betekent? Stuurt u uw antwoord dan uiterlijk 21 mei 2019 naar luysterburg01@ziggo.nl. Heeft u zelf ook interessante zaken te vertellen over het woord mellekert, dan zijn die uiteraard van harte welkom. U kunt ze schrijven in het Standaardnederlands, maar het mag ook in uw eigen dialect. Graag zelfs!