Dialectwoord 't Zolder

Schelft (het woord van de vorige keer)

Op het woord 'schelft' zijn zo veel leuke reacties binnengekomen, dat ik besloten heb, deze keer de bijdragen van Henk van Aert en Peter Borremans door te schuiven naar de volgende aflevering.

'Schelft betekent: zolder', schrijft Yvonne Rijk uit Ossendrecht. 'Toen ik zo'n jaar of acht was hadden we thuis zo een groot houten droogrek. Het was een keer zo een echte "regenvakantie" en ik verveelde me. Toen zei mijn moeder: 'Roep de buurkienders mar, dan kune zier oep de schelft komme speule.' Er werden twee grote witte lakens om het geraamte van het droogrek gedaan en wij hadden een tent om in te kamperen. De tent heeft er de hele verdere vakantie gestaan. En we hebben heel wat uren doorgebracht op de schelft. Nadeel was wel dat er nogal eens heen weer naar de schelft moest worden gelopen als moeder weer eens één of ander keukengerei miste, maar ja als je kampeert moet je toch eten kunnen koken.' Yvonne voegt hieraan toe: 'Naar mijn idee is een schelft ook een zolder in een schuur waar het hooi e.d. werd opgeslagen.'

Scheldt

Siem Vos heeft het niet over 'schelft', maar over 'scheldt'. Toch gaat het volgens mij om hetzelfde woord: 'Bij ons in de bloembollen streek betekent het woord scheldt een hooiberg van riet en stro. Dit werd in de winter over de bloembollenbedden gestrooid tegen bevriezen van de bollen. In begin april werd alles eraf gehaald en op een scheldt gegooid waarin een ruimte gemaakt was waar je ook gereedschap neerzette en kon schaften.'

Janne

Chris Hectors heeft ook een interessant verhaal: 'Bij het woord "schelft" denk ik aan vroeger bij ons op de boerderij aan de Overbergseweg in Huijbergen. Ik hoorde mijn vader en moeder het hebben over "de schelft" . Ik denk dat daar heel de zolder mee bedoeld werd. De zolder boven de "koeistal" werd in de tijd dat ik klein was, eind vijftiger, begin zestiger jaren, gebruikt voor de opslag van hooi. Op het zolderdeel boven de woning werden zakken graan opgeslagen. Daar was ook een grote gemetselde schouw zodat het daar in de winter warm en droog was. In die schouw zat een deurtje, waarachter hammen gehangen konden worden. Die werden lekker gerookt. Maar in het midden van de zolder, bovenaan de trap, bevond zich "Janne kamerke". Die namen kregen een verlenging bij bezittelijk of medewerkende betekenis van het woord. Men zei bijvoorbeeld als Jan ziek geweest was: "Oe-ist mee Janne?' Janne kamerke was dus een getimmerd zolderkamertje op de schelft. Jan (Hellemons) was trouwens de knecht van de boerderij. Een rossige, sterke en schonkige trouwe vriend van de familie Hectors. Ik hoorde mijn moeder nog vertellen dat als Jan 's-zondags naar de kermis geweest was en toen hij 's-nachts z'n kamertje binnen wankelde hij z'n "sondagse kliëren" onder z'n bed zwierde. 'smaondags moes ie tog wir zen swartdagse kliéren aon...'

Kafkot

'Schelft wor ok wel ies gebrökt ien 'n gezegde. As ter bevurbild iemand iets bij jouw geljeend et en die kom ta trugbrenge, en die zegt dan nouw bedaankt ij, dan wor ter ok wel gezeed, jao da bedaanke daor em iek nog al wa da'on daor liegt de schelft al vol meej. Meej aandere woorde, k'ep liever dagge wa gift, daor iek ok wad'aan ep. Mar de schelft ies eigeluk unne zolder die mjeestal boove un stal ies gemokt. Bij oos opa ojje ze ok un schelft, die was dan gebouwe boove de geitestal. Mar op dieje schelft mooge wij nwootnie op speule van oos opa. Want zeettie die ies nie zoow stevig gebouwe, dus daor meuge jullie nie op want agger af sodemietert dan emme we de poppe aon ut danse. Waor da wij wel op de schelft mooge speule , da was bij oos aon d'n ooverkaant bij van Lwoontjes. Mar da moog dan ok aljeen mar ast slecht weer was aanders moesse we mar buite op de waaref gaon speule. Op die schelft die boove de koejstal en de persstal gebouwe was, wier ok ut strwooj en ut wooj op gedaon. En atter dan op dieje schelft vuul van die pakke looge, kon de daor lekker ien wegkruipe en meej van die pakke aanders op mekaore te stapele konde dan un mwooj schuilplakske bouwe bij 't wegkruiperke speule of 'n aander spelleke. Nouw was ter onder dieje schelft neffe de persstal ok nog 'n kafkot, waer dagget 't kaf ien bewaord wier, en boove op de schelft zoot 'n gat ien de vloer zoow da ze ok langs boove daor 't kaf ien konne vèège. Nouw was da vur oos 't mwoojste netuurluk om die pakke strooj zoow te staopele dagge nie ien de gaote oj datter boove da gat 'n gat was tusse de strwoojbaole. En agge dan dur da gat viel zoow 't kafkot ien, was da vur oos wel lache netuurluk. Mar agge dan tuis kwam meej oowe wolle trui aon jeemael onder 't kaf, was 't lache gauw oover, want dat oj oos moeder nie gèère, al die pellekes en aorkes ien dieje trui, mar wij vonne ut harstikke leuk speule op de schelft.' Leuk verhaal, Ad Borremans!