Een gezond brein in een gezond lichaam
(Door René Punt)
Een gezond brein in een gezond lichaam. Het zal niet de eerste keer zijn dat iemand dit schrijft en zeker ook niet de laatste keer. Als u het televisieprogramma Masterclass van Professor Erik Scherder gezien hebt, hoeft u hiervan niet meer overtuigd te worden. Ook ik heb meerdere keren in deze krant op de samenhang tussen brein en lichaam gewezen.
Fysiek en mentaal
Ik ben 69 jaar en ben gepensioneerd. Mijn hobby’s zijn schaken, bridgen en fietsen. Precies de zaken die horen bij een actieve levensstijl zowel lichamelijk als geestelijk. Samen met mijn vrouw ben ik vorige zomer op vakantie geweest en hebben we gefietst door Litouwen, Letland, Estland, Finland, Zweden, Noorwegen, Denemarken en Duitsland over een afstand van 3000 km. Verder schaak en bridge ik iedere week.
Masterclass op tv
Erik Scherder, een hersenspecialist, geeft aan dat bij die activiteiten er ruim 20 % van het bloed naar de hersenen gaat en als die activiteiten matig intensief zijn dat ze hartproblemen, dementieproblemen en andere kunnen voorkomen. Een reden om dit soort activiteiten te omarmen. Vooral ook omdat het reguliere leven steeds eenvoudiger wordt gemaakt voor ons.
Fysieke en mentale activiteiten
Fysieke activiteiten kun je beoefenen bij sportverenigingen zoals voetbalclubs, fietsclubs en hockeyclubs. Verder bewegen veel mensen tegenwoordig ook op sportscholen. Dat is heel goed, maar vergeet zeker de mentale uitdagingen niet. Daarvoor zijn er mogelijkheden in de vorm van denksportclubs. Denk hierbij aan schaken, dammen, bridgen en go, maar ook puzzelen, klaverjassen, gamen en lezen vergen hersenactiviteit. Passieve activiteiten zoals tv-kijken en veel computerbezigheden activeren de verschillende hersengebieden onvoldoende.
Schaken
Het schaken, waarvoor ik de stukjes van deze krant schrijf, is een prima mogelijkheid. Maar de gang naar een schaakvereniging is door COVID-19 nu niet mogelijk. Net als bij veel andere sportverenigingen ligt alles stil. Wel is het nog mogelijk om te schaken op internet. Daarvoor moet je wel de leermethodes digitaal aanbieden.
Schaakmethode Chessity
Op basisscholen wordt vaak het programma Chessity gebruikt. Dit is een game-achtig computerprogramma waar vooral door schaakpuzzels op te lossen de schaakkunst vanaf het begin te leren is. Dit schaakprogramma heeft inmiddels circa tien niveaus met per niveau ongeveer 40 lessen. Dat zijn al 400 lessen. Als iemand al deze niveaus heeft doorlopen, kan hij met hetzelfde schaakprogramma ook makkelijk zichzelf uitdagen door schaakpuzzels op diverse niveaus op te lossen. Als iemand een goed antwoord geeft, wordt zijn zogenaamde ELO-rating hoger en bij een fout antwoord lager. Dit allemaal via de rekenmethode van Professor ELO. Uiteraard is dit een fictief ELO-getal, maar vergelijkbaar met de in de schaaksport gebruikelijke ELO-berekening. Als je belangstelling hebt voor dit programma kun je hiernaar googelen. Het is zelfstandig aan te schaffen, maar het is goedkoper om dit via schaakvereniging BSV te doen. Het eerste jaar kan dit nog zonder zelf lid te worden van de vereniging.
Schaakstappenmethode
Een andere manier om schaken te leren vanuit de basis is via de Stappenmethode van Brunia en Van Wijgerden. Deze methode wordt gebruikt bij de jeugdtrainingen van BSV. Deze methode gebruikt ook schaakpuzzels, maar nu in boekvorm. De schaakvereniging is bezig om de normale instructie ook via PowerPoints aan te bieden. Voor de jeugdspelers worden deze een naslagmogelijkheid en zijn ze ook te gebruiken als lessen gemist worden. In deze PowerPoints worden alle voorbeelden die bij de Stappenmethode horen behandeld en voorzien van summiere uitleg. Voor de schaakvereniging is dit gezien de beperkingen door COVID-19 op dit moment belangrijk om de jeugd toch op schaakgebied iets te bieden.
Mentale activiteitopties senioren
Mentaal actief blijven is nodig om de kans op dementie-achtige verschijnselen te vertragen. Schaken biedt daartoe een goede mogelijkheid. Bridgen is misschien socialer, maar moet je altijd met z’n tweeën doen. Bridgen is bovendien veel statischer dan schaken. Bij schaken, dammen en go wordt altijd gespeeld met open vizier en ziet iedereen altijd alles wat er op het bord gebeurt. Bij bridge zijn de kaarten van de tegenpartij niet te zien en moet je erachter komen welke kaarten iedere speler in handen heeft. Welke mentale activiteit u ook kiest als u op leeftijd bent is niet belangrijk, maar wel dat u er voor een kiest.
Schaken via de Bergse Schaakacademie
Zou u voor schaken kiezen, dan kan schaakvereniging BSV met daaraan verbonden de Bergse Schaakacademie u van dienst zijn. Via BSV kunt u goedkoop Chessity aanschaffen waarbij u het eerste jaar nog geen lid hoeft te worden. Datzelfde geldt voor de Stappenmethode waarbij u de oefenboeken moet aanschaffen en er een geringe bijdrage gevraagd wordt voor de PowerPointlessen. Dat kan via BSV of via de reguliere boekhandel. De schaakacademie wil dit ondersteunen door maandelijks bij voldoende belangstelling avonden te organiseren waarbij men alle gerezen vragen kan stellen zodra dit weer mogelijk is. Wilt u hierover met iemand van de schaakvereniging contact opnemen, doe dat dan via info@bozschaak.nl . Als u over de andere activiteiten meer wilt weten, dan kunt u dit mij vragen. U kunt me bereiken via de redactie van deze krant, info@minervepers.nl.
Schaakpuzzels
In het verleden zijn al diverse artikelen over schaken in deze krant verschenen. U kunt deze artikelen terugvinden op de website.
Voor degenen die al kunnen schaken en de puzzels volgen die in deze krant zijn gegeven zijn hieronder eerst de oplossingen van de puzzels van vorige keer, gevolgd door twee nieuwe.
In het vorige artikel stonden de problemen:
Hoe kan in het eerste probleem (onder) wit materiaal winnen?
Wit kan hier materiaal winnen door Lb7 te spelen. Zwart staat dan schaak en moet de koning verplaatsen (of het paard ertussen zetten, maar dat kost nog meer materiaal). Vervolgens kan wit dan via Lxa6 het paard winnen.
Met welke zet wint wit, normaal gesproken, de partij in onderstaand diagram (2)?
In bovenstaand diagram is er een moeilijker probleem. Hier kan wit het beste Kg4 spelen. Zou zwart de witte loper pakken, dan slaat wit de zwarte loper en wint hij gemakkelijk de partij bij voldoende kennis van de schaaktechniek.
Nieuwe problemen
Uiteraard geven we u weer twee nieuwe problemen:
Hoe kan wit voordeel houden in het volgend diagram (3)?
Hoe wint wit in het laatste diagram (4)? Pas op: deze schaakpuzzel is pittig.
