Max Euwe
Max Euwe Foto:

Schaken denksport waarbij vooral jeugd het spel bepaalt

Voor deze jeugdspecial kon de redactie weer een beroep doen op René Punt van de Bergse Schaakacademie. Als enthousiast schaakdocent gaat hij onder meer in op schaken als denksport waarbij vooral jeugdige schakers het spel bepalen.


Geschiedenis

Het moderne schaken start ergens in de 19e eeuw. Het was toen echt een denksport voor ouderen. Je moest ook wel veel geduld hebben. Er werd toen nog niet met schaakklokken gespeeld, dus een speler kon over een zet net zolang nadenken als hij wilde.
Misschien was er in die beginperiode een uitzondering, de Amerikaan Paul Morphy. Hij was jong en zo sterk dat hij alle topspelers toentertijd wist te verslaan. Hij was zeker toen de sterkste schaker ter wereld maar hij heeft maar enkele jaren gespeeld. Een speler die al op jonge leeftijd een schaaklegende was, was, ook een Amerikaan, Bobby Fischer. Hij bokste in zijn beginjaren op tegen alle sterke Russische schakers en wist uiteindelijk van allemaal te winnen. Het laatst van Boris Spassky, van wie hij de wereldtitel overnam. Dat was in 1972 toen de Nederlander Max Euwe voorzitter was van de Wereldschaakbond. Overigens was Max Euwe zelf van 1935 – 1937 wereldkampioen geweest.

Tegenwoordig wordt het schaken vooral beheerst door jeugdige schakers. De huidige wereldkampioen is de Noor Magnus Carlsen. Ook in Nederland zijn het vooral de jeugdige schakers die het spel bepalen. De sterkste Nederlandse schaker is de 26-jarige Anish Giri. Maar er is ook een familie Van Foreest. Jorden is de oudste en na Anish Giri zeker de tweede van Nederland. Maar ook zijn broer Luc is een sterke schaker die net als zijn broer kampioen van Nederland is geweest. Maar vooral hun zusje Machteld van Foreest is enorm sterk voor haar leeftijd. Ze is nog erg jong maar ze heeft al meegespeeld in het Nederlands kampioenschap voor dames.


Schoolschaken

Schaken kun je op alle leeftijden, maar is vooral bij de jeugd heel populair. Schaken leren op jonge leeftijd heeft heel veel voordelen. Je moet steeds zoeken naar de beste zetten en ook steeds de mogelijkheden van de tegenstander bijhouden. De hersenen moeten bij het schaken steeds schakelen tussen de verschillende hersenhelften. Blijkbaar doen jonge spelers dit probleemloos. Jeugdige schakers hebben hier dan ook veel voordelen van bij hun andere activiteiten op school. Dat maakt dat een aantal scholen het schaken op school propageren. De Bergse Schaakacademie ondersteunt scholen op dit terrein. De Bergse schaakvereniging doet dit ook op de jeugdschaakavond bij het Juvenaat. Daar krijgen jeugdige schakers les en spelen zij ook onderling competitie. Informatie hierover kun je inwinnen via jeugdleider@bozschaak.nl.


Andere denksporten

Natuurlijk hebben ook andere denksporten hetzelfde effect op de hersenen. Ondanks dat bij dammen andere vaardigheden worden gebruikt dan bij schaken, is het beoefenen van de damsport voor jongeren heel profijtelijk voor hun schoolprestaties. Nederland heeft een redelijk aantal jeugdige wereldkampioenen gehad, zoals Ton Sijbrands, Harm Wiersma, Jannes van der Wal en Roel Boomstra.

Bridgen is een andere denksport die in koppels wordt gespeeld. Het is een sport die vooral gespeeld wordt door ouderen. Bij bridgen komt kaartgevoel en inzicht in statistiek naar voren. Juist uit Bergen op Zoom komen een aantal jeugdige bridgetoppers. Bas Drijver is al eens wereldkampioen geweest en speelt tegenwoordig in Zwitserland. Zijn broer Bob Drijver speelt in het Nederlands team. En de derde broer Tom Drijver is heel actief om het jeugdbridgen op de kaart te zetten. Laura Dekkers, ook afkomstig uit Bergen op Zoom, heeft een tijd in het Nederlandse team gespeeld.


Jeugdschakers in Bergen op Zoom

Circa 30 jaar geleden waren de gebroeders Plomp opeens hele sterke jeugdschakers. Zij beheersten het Bergse schaken een aantal jaren en dat deden zij ook in het Noord-Brabantse. Dat was het begin van een reeks sterke jeugdschakers. We noemen er hier een paar. Lars van Dort was naast jeugdkampioen ook op jonge leeftijd al clubkampioen van BSV, de plaatselijke schaakvereniging. Berend Ruben en Richard Goedegebuur gingen Erwin Kalle voor. Erwin Kalle is nog jeugdkampioen van Noord- Brabant geweest en op dit moment schaaktrainer voor BSV. Daarna kwam Alik Tikranian die zelfs Nederlands kampioen werd. Dion Winterberg werd al jeugdkampioen van BSV toen hij pas 10 jaar oud was. Nu is Dion 12. De laatste twee jaar was Levi Vriens de sterkste jeugdschaker. Omdat Levi is gaan studeren heeft Dion nu weer kansen, vooral ook omdat zijn schaaksterkte natuurlijk nog groeiend is.


Fysiek en mentaal

Tot zover een overzicht van het schaken en de denksporten in het algemeen. Denk niet dat schaken een “duffe” sport is. Veel schakers zijn ook fysiek heel goed. Fysiek en mentaal horen bij elkaar. Zo is de huidige wereldkampioen schaken Magnus Carlsen ook een verdienstelijk voetballer. Oud-wereldkampioen Bobby Fischer was ook met tafeltennis een topper.

Dit stukje ging vooral over het jeugdschaken. Maar schaken is mogelijk op alle leeftijden. Het heeft zelfs een preventief effect tegen de ziekte Alzheimer. Wilt u meer weten van het schaken in de regio, stuur dan een mailtje voor meer informatie aan: info@bozschaak.nl .


Schaakproblemen

Tot slot nog een tweetal nieuwe schaakprobleempjes, zie de diagrammen. Wij zullen de oplossingen in het volgende schaakartikel vermelden.

Hoe kan in het probleem boven wit materiaal winnen?

En met welke zet wint wit, normaal gesproken, de partij in het diagram onder?

Magnus Carlsen
Anish Giri
Machteld
Afbeelding
Afbeelding