Diejelekt
Koers (het woord van de vorige keer)
Net als de vorige keer kunnen ook nu weer de reacties van de lezers bijlange niet in één aflevering. Fijn, dat de redactie van de Halsterse Krant & de Zuidwestkrant mij wederom toestemming heeft gegeven om volgende week een extra column te plaatsen. Hartelijk dank daarvoor!
Bij Yvonne Rijk roept het woord 'koers' het volgende op: 'Omdat ik jaren op de Rabobank heb gewerkt, denk ik bij het woord koers in eerste instantie aan wisselkoersen. Dat is intussen al lang verleden tijd met het komen van de Euro.
Maar ook de andere betekenis van koers is voor mij verleden tijd. Natuurlijk worden er nog koersen gehouden zoals de Tour de France en in eigen regio ook nog wel wat kleinere koersen. Maar toen ik zo een jaar of tien was, was de Ostrechtse kermis, met als hoogtepunt de koers op dinsdag, toch iets waar ik naar toe leefde. Ieder jaar kwamen steevast een oom en tante en nog een paar kennissen uit Berendrecht om naar de koers te kijken. De coureurs kwamen aan ons huis voorbij, dus werden er stoelen gezet en terwijl de renners hun rondjes rond de kerk reden kwamen de gasten aan eten en drinken niks tekort. Na afloop van de koers ging iedereen mee naar binnen en werden er volgens traditie "frikadellen (gehaktballen) met krieken" gegeten.
Ook was er altijd een "kalfsrolleke" speciaal besteld bij de slager "Boerke van Loon". Nou dat was me wel een feest ieder jaar. Mijn moeder rookte bij die gelegenheid zelfs een paar sigaretten, wat ze anders nooit deed, maar bij zo een feest hoorde dat. Wie de koers had gewonnen wist volgens mij niemand, maar dat was bijzaak.
Wat ik me ook nog herinner bij koers is de koers op dinsdag met Putse kermis. Toen ik op de bank werkte wilden de mannelijke collega's graag naar de koers in Put. Daarvoor kregen ze toen een vrije middag. Het was toch niet druk, want half Ostrecht ging naar Put. Wij als "dames" kregen ook vrij, mits we beloofden dat we ook daadwerkelijk naar de koers in Putte gingen. Zover ik me herinner ben ik nooit geweest, maar dat vertelde ik natuurlijk niet aan de baas.
De koers in Putte is er nog steeds, maar zou er nog iemand betaald verlof voor krijgen?'
Bij Ad Borremans roept het woord 'koers' weer heel andere emoties op. Leest u maar.
Wilhellemus
'Koers, da woord ies eigeluk op m’n lijf geschreeve. Van jongs af aon em iek al vuul intresse gad vur de koers, en da’s nor al die jaore nog nieks veraanderd. Jist deej iek ’t vollege van de zijkant, d’r vuul te gaon kijke, nor manne as Pjeer van Hees en Sjaak van de Klundert en Jo de Haan, die manne kwamme vuul baaj Pietwoome, die neeve oos wôônde. Want da was de zwanjeur van Pjeer van Hees. Toen da’k vjeertien jaor wier zen iek zelluf ok gaon koerse bij de aspiraante, mar da wier ’n uilenaaj, iek kon nie bij ouwe, dus die drwoom om kruur te worre kon al vroeg de kas ien. Toen zen iek wur vuul gaon kijke nor de koerse en naorderaond toch ok mar opnieuw ’n koersfiets gekocht en begienne rije bij de vrije trimmers. Die ojje koersen in Braobaont, Zeeland en Bels. Da gieng beeter vur mijn en iek wier zellufs benaoderd dur verschillende sponsurs om daor te komme koerse. Zoo wem iek toch nog tefrente jaore kunne koerse. Jenne koers bleft toch wel ange bij mijn as iek er aon trug denk. Das was ’t kaampijoenschap van Neederlaand ien Jaobeek ien Limburg. Dur was t’r jeene aljeen vooruit, dus die wier kaampijoen en wij zôôte d’r aochter meej jeel ’t peleton van zo’n veftug man . We reeje ien de leste ronde jeelemaol aachteraon, wij da waor iek dan en Frans Sep uit Roosendaal. Iek zeej teege Franse gao mar ien m’n wiel ange dan breng iek oe wel nor vuure. Wij reeje jeel de groep vurbij en wiere daor dur tweej en driej, dus moesse wij ok op ’t podijum vur de ceeremonie protecelair. Daor stienge we dan meej z’n dreeje, op jeen Piet Hoondert, op twij Frans en ieke op dreej. Ze vrooge om stilte vur ’t volkslied en wij stienge jeel serijeus te waachtte op ’t Wilhellemus. Wij ojje ooze pet al afgezet en stienge mee un strakke blik op da podijum meej de medollies aon ooze nek. Mar wa wier daor gespuuld, nie ’t Wilhellemus, mar Pappa was ’n poor man van Jack Jersey. Ze ojje de verkjeerde plaot opgezet, mar wij konne d’r wel om lache want we stienge toch mar meej op ’t podijum daor, da was een mwooje koers dieje dag.'
Het nieuwe woord
Sprikte gij 't nog? En zoow jao, wanneer? En verstaode gij 't nog? Veul meense denke, da diejelekt verleeje tèèd is. De kienders spreeke n't nie mjeer, de diejelektwoorde verdwèène. Da kan wel zoow zèèn, mar löster d's goed om oew enne. Kunde nog goed woore welleke meense ier opgegruuid zèèn en wa d'import is? Da verschil zal blèève bestaon. De klaanke verdwèène nie van oons ... diejelekt. Uw reactie zie ik graag uiterlijk 29 september 2020 tegemoet op luysterburg01@ziggo.nl
Volgende week ziet u in deze huis-aan-huiskrant dus deel 2 van de reacties op het woord 'koers'. Dan ziet u de meer wetenschappelijke benadering. Tot dan!