Waterput die bij Heemkundekring Halchterth staat (foto: Janus van der Zande).
Waterput die bij Heemkundekring Halchterth staat (foto: Janus van der Zande).

Volluk: drinkwater

Algemeen

Drinkwater

Het leuke van deze stukjes voor mij zijn de reacties van mensen die ik tegenkom en of mij mailen. Laatst ging het over de drenk, dit is een watervoorraad die je vaak bij de boerderijen had voordat er waterleiding was. Dit was bestemd voor de dieren en als gebruikswater bij het schoonmaken en dergelijke.


Waterleiding is op het platteland -bij ons dus- aangelegd in de jaren 1930 en later. Het ging heel erg langzaam en in de oorlogsjaren lag het zo goed als stil. Begin jaren 50 had bijna iedereen stromend water, ,al hoorde ik ook verhalen dat er huizen waren waarbij het pas jaren later kwam.
Daarvoor haalden de bewoners water uit een put. Deze was vaak voor meerdere gezinnen en stond buiten op het erf. Ook hadden mensen die over voldoende grondwater op geringe diepte beschikten, een pomp. Heel modern voor die tijd was er zo een in de keuken te hebben, want de meeste pompen stonden buiten.
Ook zag je bij boerderijen vaak een gemetselde regenbak op de hoek van de gevel staan. Daar kwam dan de regenpijp die van de dakgoot kwam in uit. Je ziet nu nog wel eens bij oude huizen dat er een stelsel van zinken regenpijpen aan elkaar is gemaakt die dan in de regenbak uitkomen. Hier dronken deze bewoners dan van. Bij opoe stond er dan ook altijd een emmer putwater op het aanrecht, met daarin een pollepel. Wie voorbij liep en dorst had nam dan een pollepel en dronk dat zo op, dus niks geen kom, glas of beker.
Maar het kan nog erger. Dat hoorde ik van een oud bewoner van de Tholenseweg nabij de Boomdijk. Die haalde water uit de sloot, ze hadden niets anders. Het water werd dan eerst in een grote ketel op de kachel gekookt en nadat het was afgekoeld was dat de drinkwatervoorraad voor die dag ( zolang de voorraad strekte). Het mooie van het verhaal is dat er achter het huis een dikke waterleidingbuis liep, maar daar mochten ze niet op aangesloten worden daar dit de hoofdwaterleiding van het eiland Tholen was.
Na de watersnood van 1953 is dit snel aangepast en kreeg heel de polder waterleiding, Tenminste, dat dacht iedereen! Zo hoorde ik van de heer van Treijen die op hoeve Onverwacht aan de Slikkeburgseweg woonde, ( ja, dat huis dat nu weer in de kranten staat), dat zij pas in 1987! werden aangesloten, omdat ze te ver achteraf woonden en ze daarom de kosten zelf moesten betalen. Daarom waren ze lang zelfvoorzienend en hadden zij tot die tijd een gemetselde kelder van 6 kuub als watervoorraad onder de woning van de hoeve. Dus hun drinkwater was eerst als regen op het dak van de woning gevallen. Het regenwater van de schuur was voor het vee bestemd, zo vertelde hij. Daarom moesten ze steeds zuinig zijn met water, dus voor hen was tandenpoetsen met 1 kommeke water de gewoonte! Pas nadat iedereen in het gezin ziek was geworden en er grondige onderzoeken aan te pas waren gekomen (inmiddels was een industriegebied hun naaste buur) moest de gemeente op last van de provincie de waterleiding doortrekken.
Laatst was ik in de Dorpsstraat tegenover de kerk, waar een van die karakteristieke huizen, van binnen wordt verbouwd, en ook daar kwam ik een waterkelder tegen. Jammer was dat toen ik die later op de foto wilde zetten hij was volgestort. Stom van mij, je moet dus altijd direct een foto nemen.

De foto bij dit verhaal, is de waterput die bij de Heemkundekring staat (Foto: Janus van der Zande)

Tot de volgende Volluk, Toine Simons