Jan Luysterburg
Jan Luysterburg

Soldaote 2

Algemeen

Goedemiddag Jan,

Het woord van deze keer roept wel veel herinneringen op, als ik dan terug denk aan mijn diensttijd. Daar hebben we toch wel veel mee gemaakt. Vooral leuke dingen gelukkig.

Daarom was het niet zo moeilijk om iets op te schrijven voor jouw rubriek deze keer.

Zo begon Ad Borremans deze keer zijn verhaal. En hij begint met een titel, waarin de opvatting van veel mensen over het nut van militaire dienst wordt samengevat:

Mjeer vent

Ien dienst zen iek ok gewist, toen da’k bekaant twientug jaor waor. Das nouw bekaant veftug jaor geleeje. Iek moes opkomme, zoow as ze da noemde, ien Graove, ien jannewaorie 1972. Dus iek waor van liechting 72-1. Wij moesse daor toen vanuit Barrege meej de trein nor den Bosch komme, en van daoruit wiere we meej de vrachtwaoge, unne 6 tonner, nor Graove gebrocht.. Da was ammel jeel vremd vur mijn, want iek waor eigeluk nog nwooit nie van uis gewist, buite ’n paor vekaasies. En dan gelijk meej de week van uis, was ok vremd, vur mijn en ok vur oos tuis en vur mijn maske. Mar nor ’n paor weeke, wiere we da wel gewend, want ’t was toch mar vur anderalluf jaor, want zoow laank duurde dieje diensttijd toen. En agge van ien ’t begien wa goeie maote et waor dagget meej kliekt, mokt da alles ’n stuuk makkeleker. Nouw emme wij daor ien dienst netuurluk ok best verveelende diengers meej gemokt, mar die vergitte gauw en dan ontoude aljeen mar de leuke tijd, die ge daor gat et. Zoow as de aovende die ge daor dur brocht, die waore jeel gezellig kan iek oow wel vertelle. Op de kezaarne was nie vuul te doen, daorom gienge wij mjeestal nur ’t durrep Graove, want daor was ’n gezellug kefeeke. We liepe daor nor toow, da was ’n kieloowmeeter of tweej driej, want de buus was te duur vonne wij, want vur da buusgeld konde dan wir ’n pilske mjeer drienke. Da geld damme kreege daor oos soldij, was nouw ok ginne vetpot en ge moes uitkijke dagge nog wa overieuw vur de trein nu ruis ien ’t wiekend. Nouw mot iek wel zegge dagge ien dienst wel veraanderd qua mèès, ge wor wa zellufstaandeger en ge ljeert omgaon meej gezag , dus zouw ’t vur de jeugd ok wel goed zijn datte dienstplicht trug zouw komme, dink iek. Mar wa ze zegge oover dagge ien dienst ’n echte vent word, da kon iek wel beaome, bij mijn ies da ien ieder geval wel geluukt, want iek gieng ien dienst as ’n manneke van 70 kieloow en kwam duruit as ’n vent van 90 kielow. Duus 20 kielow mjeer vent geworre of zouw ’t bier daor ok vur iets tusse emme gezeette.’

Een leuk verhaal weer, Ad. Bedankt!

 Behalve zijn handgeschreven reacties op het woord Soldaote heeft Peter Borremans deze keer ook een aantal vrolijke Vertelselkes aangeleverd. Dankjewel, Peter, die kan ik beslist nog wel eens gebruiken.

Dan nu wat Peter zelf schrijft: ‘Soldaote betekent soldaten. Soldaot of Soldaat is het enkelvoud. Een soldaat is een militair zonder rang in een leger.

Iets soldaot maoke is iets opeten/opdrinken/verorberen. ‘ne Goeje soldaot gif z’n gewèèr nie zoow mar af. Hiermee geeft iemand aan dat hij zijn spullen liever zelf houdt.

Uit het woordenboek van Halsteren haalt Peter het woord Stukkerijer (Artillerist). De stukkerijers waren militairen die paarden de kanonnen lieten trekken. Ze lagen o.a. in Bergen op Zoom.

In een Bredaos lesboekske leest Peter over Ens upke speule, wat soldaatje of Indiaantje spelen betekent. Takkedemie is de Koninklijke Militaire Academie. Ut Zesde is een Bredaos legeronderdeel.

Ook in het Bergs woordenboek komt Peter heel wat militaire termen tegen: De Bunkers; ‘t Engstveuledepot; ‘t Katteliek Milietèèr Te’uis; Kiek-in-de-Pot; ‘t Koe’orenpark; de Kogelvangers, ‘t Majjeniersveld; ‘t Milietèèr Ospitaal; ‘t Prottestans Milietèèr Te’uis; ‘t Soldatenstraatje; de Tenkval; de Trommelòòs.

De man is op en top soldaat (Hij is een zeer goed militair). Een soldaatje is een geroosterd stukje brood in soep of als garnering. Een oudsoldaat toont graag zijn littekens. Bij gebrek aan soldaten eindigde de oorlog. Waar soldaten zijn, zijn geen ganzen. Een dapper soldaat gaat op zijn tijd lopen.  

Over zichzelf vertelt Peter: ‘Ik heb broederdienst gehad, maar toch kreeg ik van Ad Goossens een oproep voor militaire dienst. Wijlen mijn vader is toen met mijn militaire oproep naar het gemeentehuis gegaan. Dus ik hoefde toen niet in militaire dienst.

Veel familieleden en bekenden zijn in militaire dienst geweest, dus van hun heb ik iets meegekregen.

Ik heb wedstrijden gelopen op Vliegbasis Woensdrecht en op de KMA in Breda.  Ik ben weleens geweest op de Koningin Wilhelminakazerne in Ossendrecht en op een kazerne in Apeldoorn. Tegenover Sportpark Rozenoord stond vroeger de Cort Heijligerskazerne. 

Ik volg defensiezaken. Als soldaat 1e klas kun je minister van defensie worden (Frank de Grave van de VVD). Het geboortejaar 1959 hoefde niet in dienst.’