Bjeesjes en bjeeste & tonpraotje

 Natuurlijk had ik gelukkig ook weer een mooi verhaal van Yvonne Rijk ontvangen over bjeesjes en bjeeste. Daardoor kunt ook u weer genieten van haar Ossendrechtse herinneringen:

‘Als ik er zo eens over nadenk heb ik in mijn leven al met heel wat “bjeesjes” en “bjeeste” te maken gehad. Daarvoor hoef ik niet ver van huis te gaan.

We hebben altijd een kat gehad. Altijd een “veurjoarsbjeesje”, want die “bamiskatjes” bleven altijd klein.

We hadden vroeger ook een “kenoariepietje” in een “kwooike”. En “viese” in een kom.

En niet te vergeten “oos vaarke”. “Da vaarke zoot ient vaarkeskot” en kreeg iedere dag “gekookte petaate.”

Buiten zaten er ook nog een paar “kenijne” in een kot. Van die grote “Vloamse reuze”.

Bij de buren hadden ze “nen oond” en de buurman “speulde mej duive”.

Er waren ook wel eens minder gewenste “bjeesjes” in huis. Het gebeurde wel eens dat er “muize ien de spien” zaten. Dan moest er een “muizeklem” in die kast worden gezet.

En natuurlijk “spienekoppe”. Daar was mijn moeder ook niet blij mee.

Over “den aanrecht” kropen wel eens “moeizeikers”, ook niet de leukste “bjeesjes.”

En op een keer had ik van school ook “bjeesjes” mee naar huis genomen, waar mijn moeder niet blij mee was. Ik zal ze niet bij naam noemen, maar “ze zoote ien men oar.”

Buiten zaten er ook volop “bjeesjes”: perrewepse, stroontvliege (die zaten ook wel eens binnen) mulders, steekelvaarkes, ruupse, piere, bieje, ommels, sprienkoane, vlienders, lievenjeersbjeesjes en heel veel “tefrente vogeltjes”. In ‘t Wasven zaten “puite”. Daar gingen we dan kikkervisjes vangen. Die deden we in een potje, maar er is nooit een grote “puit” uitgekomen.

Je ziet wel dat je niet altijd naar de dierentuin hoefde te gaan om “veul bjeesjes” te zien.’

U zult het met me eens zijn: het is altijd weer plezierig om de stukjes van Yvonne te lezen. Ook als ze soms over onplezierige zaken gaan.

Tonpraotje

In 1983 kreeg ik in een gekke bui het idee om eens mee te doen met het ‘Tonpraote’ in Hoogerheide. Mijn allereerste praotje ging over het feit dat ik mijn hele leven al een dierenliefhebber was geweest. Sommige delen van dit praotje heb ik al eens verteld in deze rubriek, maar nu het toch over bjeeste en bjeesjes gaat, wil ik graag nog eens enkele andere fragmenten uit mijn ‘debuut in de buut’ aanhalen.

 ’En toen zèèn ik mar duive gaon ouwe. Jao, nie zoow goed as m’n zwaoger, or. Ik eb ‘n zwaoger, da d’is n’n echte duivemelleker. Die presteer ‘t om zes duive meej te geeve n’op ‘n vlucht en ‘r dan zeuve te klokke! Naaje, zoow prefessiejeneel waor ik netuurlek nie. Mar mèèn duive waore wel tam. D’r was ‘r jintje bij, die gieng aaltij op oons vaoder z’n pet zitte. Ad ik laoter iemand woorde zegge: ‘Gwooi ta mar in m’n pet’, dan moes ik aaltij aon die duif denke. Mar van oons moeder moes ik die duive n’opruime. Ze zeej: ‘Ik kan wel blèève was mittie rotduive van jouw’.

Toen waar ik ondertusse wa grwooter geworre en toen em ik ‘t ok wa grwooter aongepakt. Ik zèèn toen ‘n vaareke gaon ouwe. Nouw gelwoof ik, da t’r seegeworreg ok stadse meense n’in oons femielie zèèn en daorom em ik ‘n vaareke meejgebrocht. Dan kunde da d’s bekèèke. (Hier laat ik een spaarvarken zien). Kik, zoow zie t’r ‘n vaareke n’uit. Aljeen die gleuf ier, die zit ier netuurlek nie goed, ej.

Ik wouw mitta vaareke gaon kweeke. Toen zeej oons vaoder: ‘Dan motte da vaareke laote dekke.’ Dus ikke da vaareke in de kruijwaoge gelaoje en ikke d’rmeej naor Krisje de Bössel op d’n Aajmeule. Daor moes ik ‘n tientje betaole. Da vaareke wier gedekt, da gieng wir trug in de kruijwaoge en ikke wir naor uis.

En de vollegende morrege, ikke gaauw gaon kèèke n’in ‘t kot, ej, of t’r al bigge waore. Mar niks or. Ik denk: ‘Jao, da kan èègelek ok nie, ej, vur ‘n tientje. Toen em ik da vaareke wir in de kruijwaoge gelaoje en toen zèèn ik ‘rmeej naor Koo Boogers gereeje, in d’n Olleweg. Daor moes ik 25 gulde betaole. Da vaareke wir gedekt en wir in de kruijwaoge en wir meej naor uis.

En de vollegende morrege, wir gin bigge. Ik denk: ‘Witte wa, ik zal oew nog jin kaans geeve’. Toen em ik da vaareke wir in de kruijwaoge gelaoje en toen zèèn ik d’rmeej naor Jakke van de Döntjes gereeje. Da’s ‘n end, jonge, jeelemaol naor de Döntjes meej ‘n vaareke in ‘n kruijwaoge. Ik kwaam daor aon en daor moes ik 50 gulde betaole. Da vaareke wier gedekt en ikke wir naor uis.

De vollegende morrege, ikke wir gaauw naor ‘t kot gaon kèèke. Toen zèèn ik verschrokke! Gin bigge, mar ok gin vaareke mir. En ikke ooveral zoeke. Zaat da gekke bjeest toch in de kruijwaoge zeeker! En ze keek me n’aon meej die vaarekeswoogskes boove da stopketakt en ze zeej mar: ‘Nog, nog nog!’ 

Tot volgende week!