Dialect: reacties op Kuiere; nieuw woord Eete

 Kuijere (het woord van de vorige keer)

 Yvonne Rijk heeft een verhaaltje dat doet denken aan de lachfillemkes die je vroeger in de bioscoop en in de zwartwitperiode op televisie zag. Ik denk aan Charly Chaplin, Buster Keaton of de Dikke en de Dunne bijvoorbeeld. Leest u maar:

“Kuiere” 

Ik heb in mijn leven al heel wat af “gekuierd.”

Als ze zeggen: “met den dieje gaode nie kuiere”, dan bedoelen ze: die houd je niet zomaar voor de gek.

Toen onze kinderen klein waren kwamen opa en oma uit Zeeland geregeld op bezoek. Op een keer brachten ze het dochtertje van mijn zwager mee. “Da maske ooj veur oep visiete te gaon der beste kleike aon gekreege, nie jeel sliem von iek.” Maar het was leuk met die drie van ons erbij.

Op een gegeven moment waren ze toch wat uitgespeeld. “Wielder meschien un endje mej gaon kuiere?” vroeg ik aan opa. Ja hoor, dat wilde hij wel.

“Oozen oudste zou de weg wel wijze. Ze gienge deendjes voere ient Wasven.”

En opa vertrok met 4 kinderen, de kleinste van ons nog in de wandelwagen. “Oonder ien de waandelwaoge ut brwood veur deendjes.”

Ze bleven best lang weg. Ik dacht: “Ze zuule ut zeker goed naor durre zien emme.”

“Noar nun jeele tijd kwaame ze tuis, opa jeelemaol wiet weggetrokke.”

En opa bracht er stamelend uit: “ De guus wilden een stuute aan dentjes geeve en toen is da misje ien de viever gevalle.”

Wij zouden zeggen: “De kienders wulden nen botteram aon deendjes geeve en toen ies da maske ient Wasven gevalle.”

Maar opa kwam uit Zeeland hé.

Jullie mogen allemaal raden hoe “da schwoon kleike dur uitzoog.”

Gelukkig was er iemand aan het vissen in het Wasseven en “diej ooi nun aanddoek baaj en ooi ze al wa afgedrwoogd.”

Ook een geluk dat wij zelf ook een dochter hadden, zodat ze toch “un aander kleike aon kon trekke.”

“Der eige kleike ies ien nun plestieke zak mej naor uis gegaon en opa die et nun alve dag nwoodig gad oem te bekomme van zun endje kuiere.”

Een schitterend verhaal, Yvonne. We zijn er weer heel blij mee.

 Ook Ad Borremans ging voor ons een eindje kuijere:

Alle dreej

Waandele lwoope en kuijere, da doen wij eigeluk alle dreej. ’T Lekt ammaol ’n bietje op mekaore, mar toch ok wir nie. Teminste baaj oos nie, iek zal ’t uit prebereere te legge. 

As wij gaon waandele ies wanjeer wij ergens zen, waar damme nog nie gewist zen, op vekaansie of zoow mar efkes ’n paor daoge weg. Mjeestal pakke we dan ’n uitgepijlde route, die we doen en waandele we rustug en kijke we rond, wa ter amaol te zien ies en stoppe dan om alles goed te bekijke en fotoo’s van te neeme as ’t de moejte ies. 

Wanjeer wij gaon lwoope ies da jeel aanders, da doen we dan ier ien de burt, meej rondjes van zoow ’n kieloowmeeter of tien en lwoope dan flienk dur meej ’n gemiedelde van ongeveer zes kieloowmeeter p’r uur. Wij doen da geere en we dinke dat ’t goed ies vur oos om gezond te blijve. Wel prebeere me elleke kjeer ’n aander rondje te lwoope om dagget aanders wa saaij gaot worre misschien. 

Mar dan ’t kuijere, das wir jeel wa dáanders. Da doen wij ok wel en mjeestal amme nieks te doen emme, en aanders jeel d’n dag mar bienne zouwe ange. Daor worde dan zoow lamlendig van en daor kunne wij nie teege. Dus gaon we een rondje kuijere, da kan ier tuis zijn mar ok agge ergus aanders zijt. Dan lwoopte op oew gemakske ’n toerke van ’n uurke of zoow. Das nie aljeen om ’n friesse neus t’aole mar ok zoow as wij da zegge, om de nuuwsgierige bal uittange, kijke watter ammel bij de meesse ien d’n of of staat of bienne aachter ’t raom en oew wijd dasse zen met d’n bouw van d’huize ien de burt. Wel altij leuk om te doen, da kuijere.

 Het nieuwe woord

In mèèn jeugd aate wij smorreges en smiddas brwood en saoves waarem. Aljeen sondas aate me smiddas waarem middegeete. Da waarem eete bestong mjeestal uit errepels meej groentes (uit èège n’of) en vljees (van ‘t èège vaareke). En naor aflwoop beschuitepap, aovermoutsepap of rèèstepap. Wij aate d’r goed van en we kwaame wa ta betreft niks te kört. Wij aate n’om te leeve, al was ‘t nog zoow lekker.

De eetgewoontes van de meense zèèn de leste jaore veul veraanderd. Nouw eete de meense dikkels buitelaans. Gekokte errepels kenne ze nie mir. Mar ‘t mot ok ammel sjiek en buitegewoon smaokelek zèèn. ‘t Lèèke soms wel, da ze nie mir eete om te leeve, mar leeve om te eete.

Wat weet u te vertellen over eten vroeger en nu? Uw reactie is van harte welkom tot en met dinsdag 22 maart 2022. (luysterburg01@ziggo.nl).