Jan Luysterburg
Jan Luysterburg Foto: Bep Tielemans

Dialect: reacties op schetse; nieuw woord is ‘t Nuuws

Algemeen

 Schetse (het woord van de vorige keer)

De eerste die reageerde was Cor Swanenberg uit Berlicum. Hij schreef: 

Zoals je ondertussen kunt weten, staat schòtse bij mij bovenaan de lijst van favoriete sporten. (Frappant dat jullie met heel andere klinkers schaatsen!)

Ik heb op het ijs mijn vrouw leren kennen en na mijn zesde levensjaar is er niet een winter geweest dat ik niet geschaatst heb..., tot mijn zeventigste. Ik durf het nu al tien jaar niet meer, maar als mijn kinderen of kleinkinderen gaan, zou ik nog dolgraag meegaan.’’ 

Erg leuk om te zien dat er ook aan de andere kant van onze provincie belangstelling is voor onze dialecten en dat de verhalen van onze lezers ook daar interessant worden gevonden. Je reacties zijn altijd welkom, Cor!

 Sjoukje

Na deze ontboezeming geef ik graag het woord aan Yvonne Rijk

‘Hoewel ik geen Sjoukje Dijkstra was vond ik “schetse” altijd wel leuk. “We gienge schetse oep de Grwoote Meir, ut Wasven en bij ut stjeenfebriek.

De Grwoote Meir was het plezierigst, daor konde un end wegrije, toet ien Bels toe.” Ik weet nog goed dat “Foos Venne daor stieng mej artsoep en sjokkelaode melk.”

Dat is allemaal nostalgie. De afgelopen jaren staat er niet eens water in de “Grwoote Meir.”

Maar er is ook geen ijs meer net als vroeger. “Sewijle zo ies een paor daoge. Jeer dagge oew schetse wer te veurschijn et gaold iest ijs alwer weg.” 

De kinderen van nu hebben denk ik niet eens “schetse.”

Jaren geleden hebben ze hier bij het voetbalveld “un ijsbaon aongelegd.” Het zag er allemaal heel mooi uit. “Laot de vurst mar komme.” dachten ze. Maar die kwam niet en nu zijn ze er huizen op aan het bouwen. 

Vorige week herdachten ze de laatste Elfstedentocht. Daar heb ik ook nog herinneringen aan. “Ut was netuurlijk een jaor dagget flienk gevroozen ooi.” En de Elfstedentocht ging door. Mijn man en zoon “gienge liever zelf schetse as naor diejen Elfstedentocht te kijke oep de teelevizie.” Ze gingen die dag de Vliettocht rijden in Roosendaal.

Dus ik dacht lekker naar de Elfstedentocht te gaan kijken. Ik was net voor de televisie gaan zitten toen de telefoon ging. Mijn vader, die in Mariahove woonde, was gevallen in de lift. “Of iek wilde komme.” Natuurlijk. Daar aangekomen zag ik het al direct. “Zun eup gebrooke. Zooie daor den ambulaans al gebeld.” Dus ik mee met de ambulance richting Lievensberg. “Ej aoi echt genne betere dag uit kuune zoeke oem zen eup te breeke.” Druk, druk, druk. Allemaal gebroken polsen en enkels van die “amateurschetsers”. Het röntgenapparaat maakte overuren.

“Wemme daor zeker nun alve dag ien de gaank moete wachte. Vaoder oep un bed en ieke dur neffe.” Toen we eindelijk aan de beurt waren “kreeg iek nen lwooie schurt aon en moes iek mej helpe, dur was nie genoeg persoonjeel.” ‘s Avonds om een uur of zeven was ik terug thuis. 

Man en zoon waren al lang thuis “fjeer oep derre medollie van de Vliettocht.”

“Da was dus mijne Elfstedentocht.”’

Ja, Yvonne, een mens kan drama’s meemaken in zijn/haar leven! Maar je kunt er in elk geval nu smakelijk over vertellen.

 Tranen

Vorige week had ik een praatje met mijn 84-jarige buurvrouw. Het gaat met haar allemaal niet meer zo goed: het lopen, het fietsen, het bukken, de huishoudelijke werkzaamheden, ze kan aan alles merken dat ze geen veertig meer is. ‘Wat heb ik eigenlijk nog?’, zuchtte ze. ‘Ik heb m’n twee kipjes, ik heb jouw stukskes in de Zuidwestkrant, maar veel meer heb ik eigenlijk niet meer.’

De tranen schoten in mijn ogen.

Ik ben trouwens benieuwd hoe ze reageert als ze dit leest. Ze zal zich beslist herkennen.

 Het nieuwe woord

Toen ik nog kind was en op D’n Ouwe Tol, dus op het plattelaand woonde, kwaam ‘t nuuws woofdzaokelek van de postboode en de kraanteboer, die alle tweej, zoow bekaant op ‘t end van d’re roet, gewoonlek bij oons op d’r gemak ‘n bakske koffie dronke. Ze adde onderweege volop nuuws opgedaon en oons moeder lösterde daor gèère naor, want dan was ze temeenste ok wir op d’woogte. 

En op de raodiejoow, die toen nog bestong uit ‘n ontvanger en ‘n aparte luidspreeker, woorde me netuurlek ‘t laandeleke en weereldnuuws.

Oew aanders is da teegeworreg! 

Nouw zèèn ik ‘s nuuwsgiereg, oew jöllie vroeger aon nuuws kwaame en oew da ge da teegeworreg doet. Wellek nuuws interesseer d’oew en oe denkte bevobbeld oover nepnuuws?

Uw verhalen over het nieuws vroeger en nu (en in de toekomst?) zijn tot en met dinsdag 25 januari 2022 van harte welkom op het bekende adres: luysterburg01@ziggo.nl. U weet het: het liefst lees ik uw verhalen in uw eigen dialect, maar het mag ook in het Standaardnederlands. En als u zelf een onderwerp heeft waarover we het eens moeten hebben, verneem ik dat graag.