Dialectwoord: Koers

Ouwevandaoge (woord van vorige keer)

Het woord van de vorige keer heeft zoveel leuke en interessante reacties opgeleverd (hartelijk dank hiervoor!), dat ik in overleg met de redactie heb besloten volgende week een extra editie van deze dialectrubriek te plaatsen in de Halsterse Krant & de Zuidwestkrant. Anders had ik erg veel moeten schrappen of zelfs complete reacties moeten weglaten, en dat zou toch zonde zijn, nietwaar?

U begrijpt dus wel, waarde lezer, dat ik een tevreden mens ben. En er is nog iets waardoor ik me erg gezegend voel: Halsterenaar Henk van Aert is gelukkig weer in staat om zijn altijd interessante en lezenswaardige bijdrage te leveren. Dat maakt me zo blij, dat ik begin met zijn inzending:

Senior

Toen’k ’t nuuwe woord leesde, docht ‘k inees: tot die klup hoor ‘k zelvers ok. ‘k Zijn nog vooroorlogs, dus dan kund‘r nie omhene: ge zijd nen ouwevedaoge. Honderd jaor geleje zou’k of bij ’n kind inwone of in ’t gasthuis zitte. Mar nou woon’k nog op m’n eige in m’n eigen huis. En gasthuis meude bij ons allenig nog mar zeggen of schrijve as ’t over de Gasthuisstraot op Altere gaot. En ’t zou mijn nie verbaoze as zelvers die straot over ’n tedje nen andere naom kregt. Gasthuis et vor nog à wà Alternaere, nog altij, ’n negetieve bijklank, zodoende. En wel te snappe. Bv. as ’n paor (mee gin vermoge) naor ’t Gasthuis – ’t woord op Altere vor ’t eest van toepassieng in 1868 – gieng, wiere ze vor de rest van hullie leve gescheie: de man op ,,de Mannenzaal”, ’t vruimmes op ,,de Vrouwenzaal”. En dan te bedenke dat ‘r bij d’oprichtieng in 1867 spraoke waar van ,,Liefdegesticht Sint Elisabeth”. ’t Kon ok wel anders mar dan moeste ne kaomer ,,kope”. Dan mocht man en vruimmes wel saome op zo ne kaomer. Over rangen en stande gesproke! ‘k Maok ’n sprongeske voruit. Me gaon ’t nou emme over ouwere en bejaorde. De naom ouwere is nie goed te duie. Bij uulke leefted mot dà beginne? Van nen bejaorde is dà wel aon te geve. Dà’s nl. aongegeve in de ,,Wet op de bejaardenoorden”. Die wet wier aon de 2e Kaomer aongeboje deur Marga Klompé van de KVP en aongenome in 1963. Nen bejaorde is dan iemes van 65 jaor of ouwer en kon onder voorwaorden opgenome worre in ’n bejaordenoord. Die voorwaorde ware ’n heul stuk soosjaoler dan voheen. Mar d’r waar toch ,, ’n Maor”. De verantwoordelijkheje vor d’uitvoerieng van de Wet wiere verdeeld over ’n Ministerie, de Previnsie en de Gemeente. ’t Waar te voorspelle dà dà spaok zou lope. En jao or, in 1995 wier de Wet afgeschaft of eigetlijk verdween ie in de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (A.W.B.Z.). Mense die in ’n bejaardenoord zate, zate vortaon in ’t verzörgiengshuis. Mar daor is ’t nie bij gebleve. De A.W.B.Z. is sins 2015 toch ok wir veranderd. À ge nou in ’n verzörgiengshuis zit val dà onder ’n apart wetje, nl. de Wet langdurige zorg. En ’t nuuwe daorbij: ge zij nou ’n SENIOR. Mar as ’t effe kan, blèf deze senior nog effe in z’n eige ,,kotje”.

Nou, wij hopen natuurlijk allemaal, dat Henk nog vele jaren in zijn eige kotje kan blijven zitten en dat we nog vaak van zijn bijdragen aan deze rubriek mogen genieten.

Baarege

De eerste reactie op het woord ouwevandaoge die ik ontving, kwam tot mijn verrassing uit Bergen op Zoom (Baarege in mijn dialect). De schrijfster is geen bekende van me, maar de toevoeging achter haar naam deed bij mij een groot licht branden:

'Als je het op z’n Nederlands zegt klinkt het eigenlijk heel mooi: Oude van dagen.

Vooral met een spatie ertussen. Je hoort tegenwoordig alleen maar: Senioren oftewel Bejaarden. Senioren doet mij altijd denken aan iets oudere wielrenners aan de “meet.” Bejaardenhuis, bejaardenflat, seniorenwoning enz, enz, zijn thans helemaal ingeburgerd.

Toch hoop ik voor mezelf een hele oude van dagen te worden (in goede gezondheid) En dat ik nog veel jonge dagen mag beleven!

Veel groeten Nelly Bruys-Buuron. (Zus van Pierre).' Pierre zat 64 jaar geleden samen met mij in de eerste klas van de R.K. Uloschool van de Heilige Geest!

Het nieuwe woord

IJ moes en ij zouw durgaon, want aanders zouw Fraankrek ommes opouwe te bestaon. Ik eb 't netuurlek oover de Toer de Fraans. Die koers kunde grust de koers aller koerse noeme, want daor mot alles vur wèèke. En ik mot jeerlek zegge: ik zèèn ok 'n trouwe kèèker, vurral a t'r Neederlaanders goed rije. Mar wa witte gij te vertelle over ... koers? Uw reacties zijn van harte welkom tot uiterlijk dinsdag 15 september 2020 24.00 uur. Het adres is: luysterburg01@ziggo.nl

Volgende week ziet u dus een extra aflevering, waarin de andere verhalen over ouwevandaoge aan de beurt komen.