Afbeelding

Dialectvraag van Jan Luysterburg: Goej booter

Algemeen

Vaak kom ik mensen tegen, die mij aanspreken over deze dialectrubriek. Ze zeggen dan, dat ze die rubriek altijd zo leuk vinden. 

Dikwijls wordt er dan bij verteld, dat ze regelmatig de neiging hebben om ook te reageren, maar dat dan toch maar niet doen. Jammer, want hoewel ik erg blij ben met de vaste inzenders, ben ik ook zeer gelukkig als er weer 'nieuwe' mensen zijn die me een e-mailberichtje sturen. Het is immers voor iedereen wel eens gezellig om een jeugdherinnering op te halen of een verhaaltje te verzinnen. En hoe fijn is het niet, wanneer je inderdaad de stap hebt gezet om iets in te sturen en je leest het een week later op papier gedrukt terug in de Halsterse Krant & de Zuidwestkrant?

 

Bulleke (het woord van de vorige keer)

Yvonne Rijk is inmiddels een van de vaste inzenders geworden. Haar korte verhaaltjes zijn altijd leuk en zeer de moeite van het lezen waard. Ook nu weer, leest u maar! 'Als we vroeger een schaafwondje hadden werd er geen kusje op gegeven zoals nu. "Kom mar, ik doen d'r wel een bulleke aan." Dat was dan een reepje van een oud laken geknipt. Als er vuil werk moest gedaan worden werd er altijd gezegd: "ge doe toch wel oew ouw bulle aon hé." Als de kleren helemaal versleten waren gingen ze naar "de bulleboer". En om de boel af te stoffen gebruikten we vroeger een "stofbul." Dat was ook een stuk uit een oud laken, maar dan van flanel en netjes aan alle kanten een zoom gestikt. Als hij vuil was werd hij gewassen en ging zo nog jaren mee.'

Ook taalsnuffelaar Peter Borremans heeft weer zijn uiterste best gedaan:

'Een bulleke is een doekje.

Uit het boek Witte nog? Deel 3 van Hans Heestermans: Bulleke is een favoriet woord in West-Brabant. In dit geval is het een lapje, een doekje voor het bloeden, maar het komt ook in andere, net iets verschillende betekenissen voor. Een ervan is ‘lomp’, ‘vod’, ‘ouwe lap’. Willy Mol uit Oudenbosch kent bulleke nog als poetsdoek. Kortom: allemaal ouwe lorren dus, die nog voor een bepaald doel gebruikt kunnen worden, o.a. als poetsdoek. Ik hoop maar dat het doekje voor het bloeden wel oud, maar ook zeer schoon was.

Uit een Bergs woordenboek: Bulleke: lapje, doekje. Doe t’r mar ’n bulleke n’om (gezegd als iemand een wondje aan z’n handen had).

Uit een Halsters woordenboek: doekske, bulleke, lapke, vod. A. Edde oe-eige gesneje kul? Ge doet ’r mar gauw ’n bulleken om, dan ga g’t bluje wel over. B. Da’s ’n bulleke vor niks: veel verbandgaas voor een minimale kwetsuur, aanstellerij dus.'

Schèère

Veel lezers kijken elke keer weer reikhalzend uit naar het verhaaltje van Ad Borremans. Nou, hier is het! 'Jao iek eb ok diekels meej ’n bulleke rondgelwôôpe, ak wir ies waor gevalle of m’n eige erges aon gestwoote oj. Da gebeurde reegelmaotig meej al die kattekwaod die wij uithaolde, zowas ien bwoome kliemme, utte bouwe ient bos en ooveral ien en op kliemme. En amme dan nor uis gienge en dur zôôt wir bloed aon de paol, dan kwam ôôs moeder met d’r bullekes aonzette. Bullekes ojje wij genoeg tuis, omda ôôs moeder ok nogal vuul naoide, meej ’n naoimesien dan bedoel iek. Want meej ’n paor van die snotaope tuis en ôôs vaoder die op ’t stjeenfebriek warekte, moesse d’r gereegeld lappe op de broeke genaoid worre. Dan bleeve d’r altij wel wa rjeepkes stof oover, die gebrökt wiere vur ôôze verwondienge. As dan nor ’n tedje ’t bluuje nie was gestopt deej ôôs moeder daor ’n pleister op, mar dan moes t’r ok jeerst nog joodium op en da ojje wij nie géére want da pikte verschriekeluk. Pleisters die ojje wij altij wel ien uis, da was dan op ’n rol van hansaplast, da spul plakte wel jeel goed, want ge kreeg ’t ter bekaant nie af naoderaond. Meej ’n bietje pech trokte da wondje wir opernuuw oope en gieng ’t wir bluuie, en moes t’r wir ’n nuuwe pleister op. Ôôs oopa die neeve oos wôônde oj ok ’n goeie oplossing om ’t bluuje te stoppe, naomeluk ’n vloeike d’r op legge. Da em iek ok meej gemokt toen iek ’n jaor of veertien waor. Iek kreeg toen de baord ien m’n keel en ok on de buitekaant gieng t’r aor gruuie en moes iek m’n eige gaon schèère. Ôôs vader deej da soms meej ’n schèèrapperaot of meej ’n mes. Ôôs oopa zouw da mij wel ies ljeere, schèère meej ’n schèèrmes. Mar da viel nie meej kan iek oow vertelle. Want toen da’k klaor waor meej schèère kwam oos oopa meej ’n boekske vloeikes om op elluk wondje ’n stukske vloei te doen. Toen da’k ien de spiegel keek leek ’t wel of da’k ’n wiette baord oj, zovuul vloeikus zôôte d’r op munne kop. Naoderaand zen iek mar gon schèère meej ’n schèèrapperaot en eb nwoot mjeer un schèèrmes gebrôkt.

Het nieuwe woord

Weet u wat men bedoelt met: A't bij oos fjeest was, dan kreege wij op oos brwood gin margeriene, reuzel of spekvet, mar... goej booter? Stuur uw oplossing uiterlijk 21 juli 2020 naar luysterburg01@ziggo.nl en het zou leuk zijn als u daar ook een interessant verhaaltje bij schreef. Liefst in het dialect, maar het mag ook in het Standaardnederlands. Ik zie uw bijdrage met veel belangstelling tegemoet!