Petaate schelle

Deze week gaat Jan in zijn Dialect-column op zoek naar de betekenis van: Petaate schelle.

Kessemus (het woord van de vorige keer).
Ad Borremans tracteert ons weer op een grappig verhaal uit zijn veelbewogen leven: 'Jao ties al wir bekaont Kessemus. 't Jaor ies zoow wir om. As iek aon Kessemus denk, mot iek ok altij wir denke aon die jaore da wij kersbwoome verkochte. Wij da waore m'n schwoonvaoder Witte de Dooy, m'n zwager Fotte de Dooy en iekke zelluf. Da was elluk jaor wir 'n jeele beleevenis., da kan iek oew wel vertelle. Wij begonne daormeej ien 't jirste weekend van december. En as da dan nog vur Sinterklaos viel, konne de meesse alvast 'n bwoom uit komme zoeke, en wij ienge daor dan 'n kortje aon meej zullie naom daor op, want ze môôge van oos nog gin bwoome meej neeme vur da Sinterklaos 't laand uit was. Tiggeswôôreg kijke ze daor nie mjeer nor en kunde al kersbwoome kwoope ien november, jammer vien iek da. Mar ooze vurkwoop startte dus ien 't jirste weekend nor Sinterklaos, dan stienge wij 'smorgens al vroeg klaor op oos laond op Pers Kerkof. Pers Kerkof da was 't bontje da loog tusse de Schaopedreef en de Ostrechseweg waor da vroeger Poltje Somers wôônde. Da vurkwoope van die bwoome was altij artstikke gezellig, daor wier veul bij gelache, da kan iek ouw wel vertelle. 't Mwooiste was agge zoog datter 'n koppeltje kwam die 't nie sjeens konne worre welke bwoom 't moes worre. Daor giengde dan nor toow en goof dan advies en prebeerde zullie 'n bwoom aon te smeere die volgus oos jeel apart was en precies bij zullie paste. Zoo em iek ies 'n bwoom verkocht aen 'n vrouwke die alluf groen en alluf bruin was, iek zeej teege eur, datta 'n jeel speciaal soort bwoom was, naomeluk 'n koep solei bwoom, die wij apart gekwikt ojje. Maor dieje tijd ies vurbaaj.

En nouw denke wij op jirste kessemusdag soms aon da kiendje ien de stal da lieg te rille van de kouw. Op twidde kessemusdag viere wij net as elluk jaor de verjaordag van mijn vrouw. Op derde kessemusdag viere wij ooze trouwdag deeze kjeer zen wij dan alwir 45 jaor 'n paor. En jullie weens iek allemaol 'n jeel goej en gezond nieuwjaor.'

Dankjewel, Ad. Gefeliciteerd met de verjaardag van je vrouw en met jullie 45-jarig huwelijk. En ook jullie een heel voorspoedig en gelukkig 2020 gewenst.

Spado
Peter Borremans is het opgevallen, dat Kerstmis precies negen maanden na Maria Boodschap valt. Dat kan geen toeval zijn, hè Peter.

Ook heeft hij de uitdrukking 'Ge zèt zeeker mi de Kersemis van haus gegaon?' gevonden. Dit wordt in Oost-Brabant gezegd tegen iemand, die bij mooi voorjaarsweer nog steeds winterkleding draagt. Een andere spreuk uit dat deel van onze provincie is: Vur de Korsmus kunde nie aftelle. Men wijst er dan op, dat pas na Kerstmis de winterse dagen komen.

Persoonlijk moet Peter met Kerstmis altijd weer terugdenken aan Tweede Kerstdag, toen Atletiekvereniging Spado vroeger de clubkampioenschappen in het Lievensbergbos organiseerde. Dat kan ik me inderdaad ook nog goed herinneren; ik ben daar verschillende keren toeschouwer en supporter geweest.

Het nieuwe woord
Ge wit nog wel, da vroeger de uisouwes dikkels jeel grwoot waore. Veul kinders, mar in de reegel ok nog 'n oopa, 'n oopoe of 'n ongetrouwde woom of taante d'rbij. En dan jeel dieje stouw vollek in 'n öske da veul klender was as 'n gemiddeld uis van teegeworreg.

In uis en buite, in d'n of, was netuurlek veul waarek te doen. Daor adde de meese gin persenjeel vur, da snapte wel, ej. Al da waarek wier netjes verdjeeld. Iederjeen kende z'n taoke. Van klèèn tot grwoot, van jong tot oud, manne en vrouwe, jonges en meskes, ieder ad z'n èège kerwaajkes te doen.

Wa d'ik moes doen? Saoterdas moes ik de matte kloppe en ellepe meej schoene poetse. En a'k uit school kwaam, moes ik jirst altij de kenèène n'eete geeve en dan moes ik de … petaate schelle.

Zowel over het zelfstandig naamwoord (meervoud) petaate als over het werkwoord schelle valt heel wat te vertellen. Ik nodig u van harte uit om dat nu eens te doen. Het mag in het Standaardnederlands, maar natuurlijk ook in het dialect. U mag jeugdherinneringen ophalen, maar uw verhaal mag ook over heden of toekomst gaan. Ik neem uw verhaaltje graag op in deze rubriek

U kunt uw reactie tot en met uiterlijk 7 januari 2020 opsturen naar luysterburg01@ziggo.nl en u kunt ervan op aan, dat ik deze met veel genoegen zal lezen.

Beste wensen
Ook ik wens onze lezers fijne feestdagen, een heel gezellige jaarwisseling (zonder ongelukken of ergernissen) en alvast een heel gezond, voorspoedig en vooral gelukkig jaar 2020. En hopelijk beleeft u ook in dat jaar weer evenveel plezier en genoegen aan deze dialectrubriek als ik. Maar daar kunnen we samen voor zorgen, nietwaar?!