Dialect-column: Fefteg

Fefteg (het woord van de vorige keer)

Helaas hebben slechts twee lezers gereageerd op mijn uitnodiging om iets te schrijven over het getal 50 (fefteg). Ik kan u dus nu niet trakteren op verhalen over gouden bruiloften, maximumsnelheden of Aobramme en Saoraos.

Toch zijn de twee reacties die ik wel heb ontvangen zeer de moeite waard. We beginnen bij Peter Borremans uit Hoogerheide. Hij komt met een verhaal van Oosterhouter Cees van der Nat over soeur Secretia, die ruim feftig jaar geleden als onderwijzeres op een meisjesschool in vol nonnenornaat voor de klas stond en daar nogal sadistisch te werk ging, totdat de ouders het niet meer pikten. Daarnaast bezorgt Peter mij een liedtekst van Frans Driessen, Wengske aan Wengske, waarin de zanger zich afvraagt: 'Zal ik nog van dich halde euver fieftig jaor?' Peter levert verder een hele lijst in van woorden en begrippen, die logisch te combineren zijn met het getal 50. Een kleine bloemlezing: bladzijde 50, 50 procent, maat 50, 50 liter, postbus 50, 50-jarig jubileum.

Wat mij nog het meest, en ook het aangenaamst, verrast is zijn antwoord op de vraag, hoe hij denkt dat zijn dialecttoekomst er uit zal zien. Hij noemt achtereenvolgens: lid worden van de werkgroep Dialecten (van harte welkom, Peter!), het West-Brabants Dialectcafé bezoeken, met dialectlectuur bezig zijn, met dialectmuziek bezig zijn, korte verhaaltjes in het dialect schrijven en een abonnement nemen op het tijdschrift Brabants. "Want", vindt Peter, "volgens mij past dialect als hobby bij me." Daar ben ik zeker van, Peter.

Schelderijers

Ad Borremans uit Hoogerheide heeft ons een verhaal in een heel ander genre te melden: "Jan, van arte gefieliesietêêrd meej oew feftegste stuukske in dêêze krâânt, 'n juubeleejumstukske dêêze kjêêr dus. Wij emme meej oos fietskluupke dêês jaor ok zo'n fjêêst jaor. Wij bestaon ok fefteg jaor. En ooze kluup, da zen de Schelderijers, opgeriecht in 1968 dur 'n paor manne die gèère met de koersfiets op pad gienge en daornor ok nog gèère deeje nakaorte ien 'n kefeeke. De manne van 't jirste uur waore onder aandere Leweejke de slachter, Willie Groffen, Fotte Kuilen en Sjaokske van Loon uit Uibaarege. Nouw emme wij dus dêês jaor gevierd damme fefteg jaor bestonge. Da was ien september, wij emme toen 'n nostalgies rietje gereeje dur oos mwooie Braobaantse en Zeeuwse laand. Wij reeje dieje dag in kljêêre en op fietse die ok al bekâânt fefteg jaor oud waore. Oos rietje was ok fefteg kieloowmêêter laank, langs de bwoorde van de Wooster- en de Westerschelde. Toen da wij trug waore baaj oos kluuplokaol de Boulevaor op Wôôgeraaje, emme wij daor netuurlijk 'n steevig pientje op gedronke. Ok was ter saoves nog 'n resepsie waor verschillende leeje en oudleeje op af kwaome en netuurlijk wier daor ok 'n lekker draankske gedronke . En dan komme de veraole los over wa ze amaol meejgemokt emme in de lwoop der jaore bij de kluup. Oe laoter dat 't wier oe starker de veraole wiere. 't Starkste veraol von iek toch wel datter 'n koers ies gereeje ien 't kefee van Fotte en Toowke Kuilen. Daor moesse twij man 10 rondjes rond de biljaartaofel rije. De wienaar is nog steeds nie bekend gemokt, mar 't ies wel waor gebeurd."

Wat een kostelijk verhaal weer van Ad, die bovendien deze week bekend maakte ook lid te worden van de werkgroep Dialecten van Heemkundekring Het Zuidkwartier. Prachtig nieuws, natuurlijk.

Het nieuwe woord

'Ik weet netuurlek nie oe jöllie woone, in wa vur uis, mar wij woonde vroeger in 'n klèèn arrebaajersöske. Aon d'n jeene kaant adde de vurkaomer, waor we bekaant nwoot zaate, balleve a t'r wooge vieziete was. Wel waore d'r in die kaomer twij bedsteeje, meej daortusse de spin en 't trapke naor de kelder.

Naost die mwooie kaomer adde me de woonkeuke. Daor wier in geleefd, want daor aate me, daor poetste me de schoene, daor gienge me saoterdas in de tèèl en daor lösterde we naor de raodiejoow. Daornaost was de slopkaomer van oos vaoder en oos moeder.

De n'elleft van 't uis was besteejd aon de baajkeuke en de stal. Daor wier gekokt en gewasse, mar daor was ok 't vaarekeskot en 't koolekot. En de trap naor 't zolder.

Oos uis ad drie buitedeure. Die naor de mwooie kaomer stong aon de straotkaant en die gieng bekaant nwoot oope. Vanuit de woonkeuke konne me dur de aachterdeur naor buite, nor d'n of. Mar daor kwaame ok de bakker, de mellekboer, de postbwooje en 't bezoek dur naor binne.

De derde deur gieng van de stal naor buite. En onder die deur zaat 'n ... moozegat.'

Denkt u de betekenis van het woord moozegat te weten? Stuurt u uw antwoord dan uiterlijk 1 januari 2019 naar luysterburg01@ziggo.nl. Heeft u zelf ook interessante zaken te vertellen over moozegat, dan zijn die uiteraard van harte welkom. U kunt ze schrijven in het Standaardnederlands, maar het mag ook in uw eigen dialect. Graag zelfs!