De groep mensen die bij deze periode betrokken waren ontving het boek.
De groep mensen die bij deze periode betrokken waren ontving het boek. Foto: Sophia Piesens

De wereld kwam naar Woensdrecht

Algemeen

ZUIDWESTHOEK - Op het gemeentehuis van Woensdrecht presenteerde auteur Tom Duurland zijn boek "De wereld kwam naar Woensdrecht. Een vliegbasis te midden van het kruisrakettendebat 1983-1987". Met dit boek is een stukje geschiedenis met markante gebeurtenissen in woord en beeld vastgelegd voor de toekomstige generaties. Een stukje geschiedenis wat de gemoederen nog steeds bezighoud blijkt wel uit de discussies die voor en na de presentatie ontstonden.

Medio jaren tachtig van de vorige eeuw woedde in Nederland een felle maatschappelijke discussie over kernwapens, die de bevolking en politiek Den Haag sterk verdeelde. De aanleiding was de mogelijke plaatsing van Amerikaanse nucleaire kruisvluchtwapens op Nederlands grondgebied. Honderdduizenden kwamen op de been om te protesteren en in het parlement stonden voor- en tegenstanders lijnrecht tegenover elkaar.

Woensdrecht, een klein rustig dorp. Maar zoals veel inwoners van Woensdrecht nog zullen weten, bleef er van die rust weinig meer over nadat het kabinet-Lubbers bekend had gemaakt dat Vliegbasis Woensdrecht was uitgekozen als locatie omdat het dunbevolkt was, een wegennet had wat niet te druk was, een oefenterrein had, een bosrijke omgeving en men dacht dat het katholieke West-Brabant met in de lokale gemeenteraad een CDA-VVD coalitie het juiste politieke klimaat had. Niets was minder waar.

Vredesactivisten
College en raad bleken tegenover elkaar te staan. De vredesbeweging kwam gelijk in actie na de bekendmaking van de locatie. De eerste demonstratie werd 5 dagen later in Woensdrecht gehouden en verliep rustig. De gemeente was verantwoordelijk voor de openbare orde en het Ministerie van Defensie voor de bewaking en beveiliging van de militaire objecten. Dat werd een probleem, want de slapende vliegbasis werd door een groep van 15 man bewaakt en de 18 km lange hekken waren op veel plaatsen maar 1.20 meter hoog. Men zag de noodzaak van zware beveiliging niet in, later kwam men daar op terug.

Met de eerste demonstratie, verscheen ook het eerste Vredesactiekamp (VAK) dat een ontmoetingsplek werd voor activisten. Woensdrecht kreeg zijn eigen vredesbeweging "Vredesbeweging Woensdrecht". Beide hadden als doel het voorkomen van plaatsing van de kruisraketten. Na de massademonstratie op het Malieveld in Den Haag veranderde de aard van de demonstraties. Vredesbeweging Woensdrecht demonstreerde legaal, zonder geweld. Het VAK had meer provocerende acties die resulteerden in prikkeldraadversperringen, camerabewaking en hondenbewaking waarmee de beveiliging werd aangescherpt. Er volgden diverse acties waar militairen en politie moesten worden ingezet.

De overeenkomst tussen de VS en de USSR maakte uiteindelijk een eind aan alle acties. Nu 30 jaar later beginnen de herinneringen te vervagen. Voormalig commandant Peter de Boer, gesteund door burgemeester Steven Adriaansen, heeft het Nederlands Instituut voor Militaire Historie verzocht deze geschiedenis te laten vastleggen. Auteur en onderzoeker Tom Duurland werd hiervoor benaderd. Tom ging door het hele land op zoek naar informatie. Blij verrast was hij met een bananendoos met het archief van de Vredesbeweging Woensdrecht wat bij de Heemkundekring Het Zuidkwartier op zolder stond. Die bevatte een schat aan informatie. Vooral ging hij op zoek naar de verhalen van de militairen en de bewoners uit de gemeente Woensdrecht. Jammer genoeg is er ook heel veel informatie verloren gegaan. Loe Baltussen en Tom Duurland hebben toegezegd om voor alle belangstellenden uit de gemeente een lezing over deze periode te geven.